Znany i nieznany Pałac Kultury i Nauki

Pałac Kultury i Nauki jest najwyższym i najbardziej rozpoznawalnym budynkiem w Warszawie. Widać go prawie z każdego miejsca w stolicy. Nic dziwnego. To najwyższy budynek nie tylko w Warszawie ale i w całej Polsce. Jego całkowita wysokość wynosi 237 metrów. Na 30. piętrze, na wysokości 114 metrów, mieści się taras widokowy, z którego można oglądać panoramę Warszawy.

Dojazd do Pałacu Kultury i Nauki

Pałac Kultury i Nauki – ciekawostki, fakty i mity

W Pałacu znajduje się 3.288 pomieszczeń, w tym Sala Kongresowa (od 2014 roku w trakcie modernizacji), siedziba Rady Warszawy oraz teatry, muzea, szkoły i uczelnie wyższe, kino, kawiarnie i pasaż handlowy.

Pod iglicą Pałacu swoje gniazdo uwiły sokoły wędrowne. W 2009 roku w gnieździe zainstalowana została kamera, dzięki czemu można oglądać te ptaki na stronie internetowej Stowarzyszenia na Rzecz Dzikich Zwierząt “Sokół”. W basztach na wysokości 15 piętra azyl znalazły pustułki, zaś na dachu Teatru Studio jest pasieka miejskich pszczół. Na kondygnacji -2 mieszkają koty. Zwierzęta mają swoją opiekunkę, a administracja PKiN zapewnia im pożywienie. Dawniej było ich kilkadziesiąt, ponieważ pełniły rolę tępicieli gryzoni, obecnie jest ich tylko 11.

Na przestrzeni lat na temat Pałacu Kultury i Nauki powstało wiele mitów. Według jednego z nich pod budynkiem miał się znajdować podziemny korytarz łączący Pałac Kultury z dawnym Domem Partii, czyli siedzibą KC PZPR. Oczywiście takiego tunelu tu nie ma. Inna z pogłosek mówiła o pięciu podziemnych kondygnacjach pod budynkiem. W rzeczywistości są tylko dwa podziemne piętra, ale za to bardzo wysokie, pięciometrowe. Według kolejnej z plotek pod Pałacem miał zostać wybudowany tajny schron atomowy. Jeszcze inna plotka mówiła o podziemnym pociągu kursującym w kierunku głównych budynków rządowych. Żaden z tych mitów nie okazał się prawdziwy.

Prawdą zaś są opowieści o kosmicznym zużyciu prądu przez Pałac. Zużywa on bowiem tyle energii elektrycznej co 30-tysięczne miasto.

Mimo nieprawdziwości wielu mitów, budynek zaskakuje. W Pałacu mieści się najgłębszy i jeden z najstarszych basenów w kraju. Nieckę o głębokości prawie pięciu metrów otaczają ogromne kolumny. Basen wyposażony jest w 10-metrową skocznię. Ściany basenu są pokryte marmurami, a na podłogach leży drewniana klepka.

Pałac Kultury i Nauki ma 46 kondygnacji, w tym dwie podziemne. Wysokość budynku wynosi 237 metrów, licząc do wierzchołka wspornika antenowego na iglicy. Jest najwyższym budynkiem w Polsce, a w momencie powstania był także drugim co do wielkości wieżowcem w Europie.

Polecany artykuł: 10 miejsc, które warto zobaczyć w Warszawie

Pałac jest siedzibą wielu przedsiębiorstw i instytucji użyteczności publicznej, w tym czterech teatrów, trzech muzeów (Narodowego Muzeum Techniki, Muzeum Ewolucji PAN i Muzeum Domków dla Lalek), kina, Collegium Civitas, władz Polskiej Akademii Nauk oraz Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Organizowane są tam także różnego typu wystawy i targi – od 1958 przez wiele lat odbywały się tam Międzynarodowe Targi Książki i towarzyszące im kiermasze, a także przez kilka lat (na przełomie XX i XXI wieku) targi Komputer Expo. Mieści się w nim sala konferencyjno-widowiskowa na 3.000 osób (Sala Kongresowa) oraz Pałac Młodzieży z basenem.

Najbardziej znanym miejscem Pałacu Kultury i Nauki jest taras widokowy. Warto jednak oprócz wjazdu na 30. piętro poznać PKiN nieco szerzej, przejść się po budynku, obejrzeć bogato wykończone sale i korytarze, poznać historię budowy i wiele innych ciekawych faktów związanych z Pałacem. Cena za zwiedzanie budynku zależy od wybranego wariantu. W każdym z nich zawarty jest wjazd na taras widokowy. Moim skromnym zdaniem zakup biletu tylko na taras widokowy nie ma sensu.

Pałac Kultury i Nauki jest często nazywany “Pekinem” z powodu podobnej wymowy skrótu “PKiN”. Z kolei Stefan Kisielewski nazywał Pałac “ruską Grecją”, Leopold Tyrmand – “kwitnącą naroślą na nosie pijaka”, zaś Tadeusz Konwicki – “piramidą i osią wszechświata”.

Historia powstania Pałacu Kultury i Nauki

Miejsce, w którym znajduje się Pałac Kultury i Nauki, było w okresie międzywojennym centrum Warszawy. Na terenie pomiędzy obecnymi ulicami Marszałkowską, Świętokrzyską, Emilii Plater oraz Alejami Jerozolimskimi znajdowało się przynajmniej 160 kamienic. Po drugiej wojnie światowej, mimo dużych zniszczeń, około 30 domów było prawie nieuszkodzonych, a kolejnych 50 nadawało się do odbudowy bądź remontu. Na ulice wracało życie, a do domów powracali mieszkańcy.

Na terenie zajmowanym przez Pałac Kultury i Nauki znajdowały się ulice Chmielna, Złota, Sienna, Śliska, Pańska, Zielna i Wielka. Wszystkie zostały skrócone bądź przedzielone, a ulica Wielka została całkowicie zlikwidowana.

Będzie trwał tak jak miłość do dziecka
Będzie trwał tak jak przyjaźń radziecka

— Jan Brzechwa

Pomysłodawcą budowy Pałacu Kultury i Nauki był Józef Stalin. Pałac Kultury i Nauki, a początkowo Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina był “darem narodu radzieckiego dla narodu polskiego”.

Pałac Kultury i Nauki wybudowany został w latach 1952-1955 według projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa, który inspirował się moskiewskimi drapaczami chmur, znanymi poza Rosją jako Siedem Sióstr.

Budowę pałacu poprzedziły prace przygotowawcze, w ramach których wyburzono około 170 kamienic. Ich mieszkańcy zostali przekwaterowani do osiedla powstającego na Muranowie. Trzej właściciele, którzy nie zgodzili się na eksmisję popełnili samobójstwo.

PKiN powstał z 40 milionów cegieł i 26 tysięcy ton stali. Głównymi budulcami były kamień i piaskowiec. Budowa trwała 1.176 dni.

Przy wznoszeniu Pałacu brało udział 4 tysiące robotników polskich oraz, według różnych źródeł, od 3.500 do 5.000 robotników ze Związku Radzieckiego. Budowniczych z Kraju Rad zakwaterowano na nowo wybudowanym Osiedlu “Przyjaźń” na warszawskich Jelonkach. Dla ochrony przybyszów z ZSRS Urząd Bezpieczeństwa stworzył specjalną Grupę Operacyjną “Jelonki”. W okresie budowy PKiN w wyniku nieszczęśliwych wypadków śmierć poniosło kilkunastu sowieckich robotników, których pochowano na cmentarzu prawosławnym na Woli.

22 lipca 1955 r. nowo wybudowany Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina został udostępniony dla wszystkich obywateli. Tego dnia Pałac odwiedziło 20.000 osób. Od momentu otwarcia Pałac Kultury i Nauki stał się jednym z najważniejszych miejsc w kraju i dumą socjalistycznej Polski Ludowej.

Jeszcze w 1956 roku rozpoczęła się seria samobójczych skoków z tarasu widokowego. Najpierw skoczył Francuz, a po nim siedmiu Polaków. Po tych samobójstwach na tarasie założono kraty.

Przez lata każdy oficjalny gość zagraniczny przebywający w Warszawie musiał odwiedzić Pałac Kultury i Nauki. Zwiedzali go m.in. Nikita Chruszczow, szach Iranu – Reza Pahlawi, przywódca Wietnamu – Ho Chi Minh czy przywódca Korei Północnej – Kim Ir Sen.

Budynek miał początkowo jasną fasadę, wykonaną ze spieków ceramicznych w kolorze piaskowca, produkowanych w fabryce na Uralu. Na skutek dużego zanieczyszczenia powietrza fasada z czasem zszarzała. W roku 2009 oszacowano koszt renowacji elewacji na 10-15 mln zł. W 2017 roku przeprowadzono nawet próbę oczyszczenia fasady Muzeum Techniki, która stanowi niewielką część całego budynku, ale ostatecznie zrezygnowano z czyszczenia całej elewacji z uwagi na ogromne koszty.

Po upadku komunizmu pojawiały się różne pomysły dotyczące “zagospodarowania” PKiN, który jakby nie było, kojarzył się z radziecką dominacją nad Polską. Koncepcje były bardzo różne – od utworzenia w Pałacu Muzeum Komunizmu “Socland”, przez zasłonięcie go wysokimi biurowcami, aż po wyburzenie budynku. Żaden z tych planów nie został zrealizowany. Ostatecznie wszystkie plany wobec Pałacu legły w gruzach po wpisaniu obiektu do rejestru zabytków w roku 2007.

Zwiedzanie Pałacu Kultury i Nauki

Główne wejście do Pałacu Kultury i Nauki znajduje się od strony ul. Marszałkowskiej. Przy wejściu posadowiono dwa granitowe pomniki: Pomnik Adama Mickiewicza po lewej (autor Stanisław Horno-Popławski) i Mikołaja Kopernika po prawej (dzieło Ludwiki Nitschowej).

Ponad wejściem do budynku widnieje ogromna płaskorzeźba przedstawiająca alegorię władzy socjalistycznej, gdzie widać zjednoczonych robotników, chłopów i inteligentów pracujących wspólnie dla dobra socjalistycznej Ojczyzny.

Zwiedzanie Pałacu możliwe jest w kilku wariantach. Najpopularniejsza opcja to wjazd na taras widokowy na 30. piętrze. Poza tym firmy zewnętrzne organizują zwiedzanie w kilku wariantach: pałac w pigułce, pałac od piwnicy aż po dach, podziemia pałacu. Opisana dalej trasa zwiedzania to opcja “pałacu w pigułce”.

Z holu głównego kierujemy się po schodkach w lewo. Trafiamy do ogromnej Sali Marmurowej.

Sala Marmurowa

W sali tej często odbywają się wystawy lub targi. Jest również możliwość wynajęcia tej sali do zorganizowania bankietu lub wesela (cena od 20.000 zł za dobę).

Filary i ściany sali obłożono szarym marmurem ze Sławniowic. Na posadzkach ułożono symetryczne wzory. Sufity zostały udekorowane sztukaterią oraz umieszczono świetliki, a na obu krańcach sali dwa kryształowe żyrandole.

W Sali Marmurowej odbyło się w roku 1955 przyjęcie z okazji otwarcia V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, w którym uczestniczyło wielu młodzieżowych działaczy komunistycznych z obydwu stron żelaznej kurtyny.

Kaplica

Po przejściu przez Salę Marmurową trafiamy do pomieszczenia, w którym znajduje się monumentalna klatka schodowa, rodem z pałaców. To Kaplica.

Z prawdziwą kaplicą co prawda nie ma nic wspólnego, za to nad wejściem wiodącym w kierunku Sali Kongresowej, widnieje socrealistyczna płaskorzeźba “Pokój socjalistyczny niosący ludzkości wiedzę i kulturę”, wykonana w drewnie i pokryta gipsem.

Na suficie umieszczono drewniane kasetony, na wzór tych znajdujących się na Wawelu, a w każdym kasetonie kurpiowskie wzorki.

Przechodząc przez drzwi pod rzeźbą trafiamy do Sali im. Walentyny Tiereszkowej.

Sala Walentyny Tiereszkowej

Jest położona w bliskim sąsiedztwie kuluarów Sali Kongresowej. To okrągła sala o powierzchni 180 m kw., otoczona kolumnami. Na suficie umieszczono sztukaterię symbolizującą gwiazdy w kosmosie.

Ta Sala upamiętnia Walentynę Tiereszkową, radziecką kosmonautkę, pierwszą kobietę w kosmosie.

Sala Mickiewicza

To sala konferencyjna na vip-owskim zapleczu Sali Kongresowej, otoczona licznymi, mniejszymi pomieszczeniami. Salę zaprojektował zespół poznańskiej ASP prowadzony przez Jana Bogusławskiego.

Jedną z sal jest dwupoziomowy Salonik VIP, dawniej przeznaczony dla najważniejszych gości. Z saloniku istnieje możliwość przejścia do lóż honorowych oraz na scenę Sali Kongresowej.

Sala Starzyńskiego

Kondygnację wyżej, ponad salami Marmurową i Ratuszową znajdują się Sala Stefana Starzyńskiego. Pierwotnie sala ta nosiła imię Feliksa Dzierżyńskiego. W 1964 roku pomieszczenie uległo pożarowi i to co dziś widzimy to odbudowa.

Sala Broniewskiego

To dwuczęściowa sala o powierzchni 410 m kw. Wraz z innymi stanowi kompleks sal 4. piętra o powierzchni łącznej 3.000 m kw. Wyłożona jest marmurem. Przez bogato rzeźbione dwuskrzydłowe drzwi jest skomunikowana z Salą Rudniewa.

Sala Rudniewa

Sala nazwana została na cześć Lwa Rudniewa, głównego projektanta Pałacu. To właśnie w tej sali najlepiej zachował się pierwotny wystrój Pałacu Kultury i Nauki.

Pomyślana była jako sala prezydium Polskiej Akademii Nauk. Otacza ją półkolista kolumnada. Uwagę przyciągają meble: stół prezydialny, mównica, fotele, pulpity ustawione w półkole, krzesła i kabiny tłumaczy symultanicznych. Kryształowe żyrandole pomiędzy kolumnami to dzieła polskiego wzornictwa. Zachwycają też żyrandole w kształcie bukietów, będące dziełem zespołu polskich projektantów Haliny Jastrzębowskiej, Wandy Zawidzkiej-Manteuffel i Henryka Gaczyńskiego.

Taras widokowy

Taras Widokowy na 30. piętrze czynny jest codziennie w godzinach 10:00 – 20:00.

Zdarza się, że czas oczekiwania na wejście do windy, która nas wyniesie na taras, można wynosić nawet i pół godziny. Wjazd windą na 30. piętro trwa zaledwie 19 sekund. Będąc w windzie czuje się w uszach zmianę ciśnienia ze względu na szybką zmianę wysokości.

Z tarasu rozpościera się wspaniały widok na panoramę Warszawy z różnych stron. Warszawę oglądamy przez kraty, ale nie przeszkadza to w ogólnym pozytywnym wrażeniu. Trzeba mieć na uwadze, że wjazd na taras widokowy ma sens tylko i wyłącznie przy dobrej pogodzie.

Na 30. piętrze działa również kawiarnia i sklep z pamiątkami.

Kiedy już nacieszymy oczy panoramą Warszawy, musimy odstać swoje w kolejce do windy, która zwiezie nas na dół.

Gdzie spać w Warszawie? Polecane noclegi

Jeśli zarezerwujesz nocleg za pomocą zamieszczonych we wpisie linków ja otrzymam niewielką prowizję. Dla Ciebie cena noclegu pozostaje taka sama.