Tysiącletnia historia Gdańska warta jest poznania, zarówno ta średniowieczna, jak i bardziej współczesna dotycząca ubiegłego stulecia. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest miejscem nie tylko leżącym w ścisłym centrum historycznym miasta. To miejsce będące żywym przekaźnikiem historii wybuch, przebiegu i skutków największej i najkrwawszej wojny współczesnego świata.
W tym artykule
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku powstało stosunkowo niedawno. W 2008 roku powołano do życia placówkę muzealną pod nazwą Muzeum Westerplatte, ale niecałe 3 miesiące później placówkę przemianowano na Muzeum II Wojny Światowej. Muzeum otwarto w 2017 roku, a dwa lata później przed budynkiem odsłonięto pomnik Witolda Pileckiego, przedstawiający rotmistrza w mundurze i z czapką obozową w dłoni.
Muzeum II Wojny Światowej ma swoją siedzibę na terenie historycznej Wiadrowni oraz byłej pętli autobusowej, u zbiegu Kanału Raduni i Motławy, 200 metrów od historycznego budynku Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku – jednego z miejsc, gdzie rozpoczęła się II wojna światowa.
Muzealny budynek jest ogromny i zajmuje powierzchnię ponad 34 tys. m kw. Wystawa główna znajdująca się 14 metrów pod ziemią zajmuje powierzchnię 5 tys. m kw. Czyni to z Muzeum II Wojny Światowej jedną z największych powierzchni wystawienniczych w Europie.
Lokalizacja i dojazd do Muzeum II Wojny Światowej
Adres:
pl. W. Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk
Współrzędne GPS:
54°21’21.8″N 18°39’35.9″E
Dojazd:
Autobusy: 130 (przystanek “Muzeum II Wojny Światowej”)
Dla zmotoryzowanych dostępny jest parking podziemny mieszczący 142 samochody. Pierwsza godzina parkowania jest bezpłatna na podstawie biletu wstępu do Muzeum II Wojny Światowej. Każda kolejna godzina kosztuje 5 zł.
Godziny otwarcia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Od września do czerwca:
od wtorku do niedzieli — 10:00 – 18:00
Lipiec i sierpień:
od wtorku do niedzieli — 10:00 – 20:00
Cennik biletów wstępu do Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Bilet normalny:
25 zł
Bilet ulgowy:
18 zł
Bilet rodzinny (2+2):
60 zł
Audioprzewodnik:
12 zł
Wtorek jest dniem bezpłatnego zwiedzania Muzeum. Bilety na ten dzień można otrzymać wyłącznie w dniu zwiedzania, w kasach biletowych.
Zwiedzanie Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
Po zakupie biletów w kasach i ewentualnie wypożyczeniu audioprzewodnika przechodzimy przez bramki. Audioprzewodnik jest ciekawy, ale moim zdaniem nie jest niezbędny w czasie zwiedzania. Wystarczy dokładnie czytać wszystkie informacje zamieszczone w poszczególnych salach wystawienniczych. Bezwzględnie warto trzymać się wyznaczonej trasy zwiedzania, co pozwoli obejrzeć wszystkie eksponaty. Na zwiedzanie Muzeum II Wojny Światowej należy zarezerwować 3 godziny.
Na wystawę główną Muzeum II Wojny Światowej składają się trzy bloki narracyjne: “Droga do wojny”, “Groza wojny” oraz “Długi cień wojny”. Ekspozycja została podzielona na 18 sekcji tematycznych, co odzwierciedla układ sal wystawowych zlokalizowanych po obu stronach głównego korytarza. Zwiedzanie wystawy zdecydowanie ułatwi poniższa mapka.
W dalszej części wpisu znajdziesz szczegółowy opis trasy zwiedzania, poszczególnych ekspozycji i zgromadzonych w Muzeum II Wojny Światowej eksponatów. Opis jest przeplatany najważniejszymi informacjami historycznymi o wojnie.
Blok 1 – Droga do wojny
Pierwszy blok wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej ukazuje siły dążące do obalenia ładu wersalskiego – nazizmu, włoskiego faszyzmu, komunizmu i imperializmu japońskiego. To właśnie te ruchy utorowały drogę do II wojny światowej.
Na początku zwiedzania w sali A można obejrzeć film historyczny o wydarzeniach poprzedzających wybuch II wojny światowej, pokazujący widzowi historyczne tło ekspozycji Muzeum II Wojny Światowej. Po obejrzeniu filmu z korytarza głównego wchodzimy do sali nr 1, w której wiszą liczne kolorowe plakaty z napisami w języku rosyjskim.
W gablocie widzimy rzeźbę przedstawiającą Włodzimierza Lenina, przywódcę rewolucji październikowej i twórcę Związku Radzieckiego. Na plakatach widzimy zaś Józefa Stalina, następcę Lenina, który rządził Związkiem Radzieckim w najbardziej krwawym okresie jego dziejów.
Wracamy na korytarz główny, a następnie wchodzimy do kolejnego pomieszczenia po lewej stronie.
W tej sali znajduje się rzeźba przedstawiająca Benito Mussoliniego, który został premierem Włoch w 1922 roku. Mussolini zdobył popularność doprowadzając do poprawy sytuacji gospodarczej w kraju. Symbolem włoskiego dobrobytu jest wyeksponowany tutaj “samochód dla ludu” – Fiat 508C Balilla.
Przechodzimy do kolejnej sali po lewej stronie korytarza głównego. Znajduje się tu rzeźba Adolfa Hitlera. Po I wojnie światowej Hitler stanął na czele Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników, w skrócie NSDAP. Kiedy partia wygrała wybory, Adolf Hitler został w 1933 roku Kanclerzem Niemiec. W krótkim czasie przekształcił kraj w państwo totalitarne.
Na plakatach można zobaczyć plakaty reklamujące najpopularniejsze w III Rzeszy filmy antysemickie. Widniejące na plakatach wizerunki Żydów są zniekształcone. Na ekspozycji znajduje się także używany przez hitlerowskich bojówkarzy metalowy szablon do malowania napisów.
W rogu sali widzimy zrekonstruowaną ulicę.
Pokonując kilka kroków znajdziemy się na ulicy przedwojennego polskiego miasta. Patronem tej ulicy jest Marszałek Józef Piłsudski. Przy tej ulicy znajdują się ekskluzywne sklepy, zakłady usługowe oraz kino.
Przekraczając znajdującą się na końcu ulicy bramę przeniesiemy się na Daleki Wschód. W gablocie po lewej stronie widzimy należący do japońskiego podoficera miecz “shin-gunto”.
Na białej fladze w tym pomieszczeniu widnieje slogan “Cztery krańce świata pod jednym dachem”, który miał usprawiedliwiać politykę Japończyków.
W kolejnej sali Muzeum II Wojny Światowej wyeksponowane zostały plakaty z czasów hiszpańskiej wojny domowej.
W dużej gablocie można zobaczyć czechosłowacki karabin maszynowy i hełm żołnierza armii czechosłowackiej.
W kolejnym pomieszczeniu znajduje się duża mapa na przeźroczystej tafli. Przy górnej krawędzi mapy widzimy napis “Danzig” i zarys granic niewielkiego państewka. To Wolne Miasto Gdańsk obejmujące Gdańsk (po niemiecku “Danzig”) i jego najbliższe okolice.
W następnej sali Muzeum II Wojny Światowej został umieszczony duży portret Józefa Becka, polskiego ministra spraw zagranicznych, który w 1939 roku odrzucił w imieniu Polski żądania III Rzeszy. To oznaczało wojnę. Nieco po prawo na tablicy widzimy tajny protokół do Paktu Ribbentrop-Mołotow.
Przechodząc pomiędzy flagami III Rzeszy i ZSRR wychodzimy na główny korytarz Muzeum II Wojny Światowej. Z korytarza wchodzimy do sali nr 3.
Na ścianie na wprost wejścia do sali nr 3 wyświetlany jest film przedstawiający ostrzał polskiej jednostki w Gdańsku na Westerplatte przez niemiecki pancernik Schleswig Holstein. Dwustu żołnierzy Wojska Polskiego przez 7 dni stawiało opór niemieckim żołnierzom i policjantom. Już w 1939 roku Westerplatte stało się symbolem niezłomnej walki.
Duże zdjęcia na ścianach w kolejnym pomieszczeniu są świadectwem mordów na cywilnych mieszkańcach Częstochowy i Bydgoszczy oraz znęcania się nad Żydami. Od samego początku walkom w Polsce towarzyszyły niemieckie zbrodnie. Do końca 1939 roku Niemcy zamordowali około 60 tysięcy osób. Największą skalę zbrodnie przybrały na Pomorzu.
Zgodnie z wyznaczonym kierunkiem zwiedzania przechodzimy do kolejnego pomieszczenia, w którym w gablocie widzimy samochodzik-zabawkę znalezioną w gruzach zbombardowanego domu w Kaliszu.
Blok 2 – Groza wojny
Huk spadających bomb i ciała zabitych cywilów to nowy obraz wojny. Niemcy prowadzili wojnę przeciw Polsce z pogwałceniem prawa międzynarodowego. Dokonywali terrorystycznych bombardowań miast. Wehrmacht mordował też trafiających do niewoli żołnierzy.
W kolejnym pomieszczeniu Muzeum II Wojny Światowej wyeksponowane zostało wyposażenie i uzbrojenie żołnierzy polskich i niemieckich. Karabin, który widzimy w gablocie to słynny Ur, służący do zwalczania pojazdów opancerzonych. Znajduje się tu również motocykl DKW używany przez jednostkę rozpoznawczą Wehrmachtu.
W sąsiednim pomieszczeniu ustawiona jest gablota z białym kitlem oraz przedmiotami wykorzystywanymi przez służbę medyczną walczącej Warszawy. Na ścianie widzimy zdjęcia wykonane przez Juliena Bryana, amerykańskiego korespondenta wojennego w oblężonej Warszawie. Zdjęcia te przedstawiają dziewczynkę rozpaczającą nad zwłokami zabitej siostry oraz chłopca siedzącego na ruinach warszawskiego domu.
Przejściem pomiędzy dużymi zdjęciami wchodzimy do ciemnej sali kinowej.
Kolejna ekspozycja prezentuje dwa wojskowe mundury noszone przez żołnierzy Armii Czerwonej. Radzieckie wojska uderzyły na Polskę ze wschodu w dniu 17 września 1939 roku. Odbyło się to bez wypowiedzenia wojny, ze złamaniem paktu o nieagresji.
Za białą kurtyną z wyświetlonym na niej filmem z wkraczania wojsk radzieckich do Polski znajduje się sztandar jednego z polskich pułków ukryty przed Sowietami przez obrońców Lwowa. Na sztandarze widnieje napis: “Honor i Ojczyzna”. Tutaj również na specjalnych stanowiskach można wysłuchać relacji świadków tamtych wydarzeń.
Linię podziału Polski możemy zobaczyć na znajdującej się w kolejnym pomieszczeniu wielkiej czarnej mapie z widniejącymi na niej autografami Józefa Stalina i Joachima von Ribbentropa. Na środku pomieszczenia stoi czarna ława, na której widnieją nazwy polskich miast, które przypadły albo III Rzeszy albo Związkowi Radzieckiemu.
W kolejnym pomieszczeniu ze szlabanem widzimy duże zdjęcia. Na nich uwieczniono Prezydenta Władysława Raczkiewicza i generała Władysława Sikorskiego, premiera oraz naczelnego wodza. Byli oni przedstawicielami nowych najwyższych władz Rzeczypospolitej, które uformowały się we Francji w 1939 roku, a następnie, po klęsce Francji, przeniosły się do Wielkiej Brytanii. Na zdjęciach widzimy także dwóch generałów, dowódców polskiej armii działającej w okupowanym kraju.
Wychodzimy na korytarz główny, a dalej udajemy się do znajdującej się naprzeciwko sali nr 4.
Znajduje się tu duża fotografia zamarzniętego radzieckiego żołnierza oraz wyposażenie i uzbrojenie żołnierzy chińskich z czasów ich walk z Armią Czerwoną.
Warto zwrócić uwagę na umieszczoną w sali nr 5 makietę pikującego samolotu. To niemiecki bombowiec nurkujący Junkers Ju87 nazywany w Polsce “stukasem”.
Na wystawie w tej sali można zobaczyć uzbrojenie i wyposażenie różnych armii, a także dowiedzieć się jak wyglądało życie żołnierzy.
Wracamy teraz na główny korytarz Muzeum II Wojny Światowej i kierujemy się do znajdującej się po drugiej stronie sali nr 6.
Przez drzwi w czarnej ścianie wchodzimy do ciemnego pomieszczenia, w którym można zobaczyć jak brutalny charakter przybrała wojna. Na ścianie wyświetlany jest film przedstawiający tragiczny los żołnierzy radzieckich, którzy trafili do niemieckiej niewoli.
Przez znajdujące się naprzeciw ściany z filmem przejście trafiamy na kolejną ekspozycję Muzeum II Wojny Światowej.
Na ścianie naprzeciwko wejścia widzimy duże zdjęcie ułożone z ponumerowanych kartek kalendarza. Ta oryginalna fotografia przedstawia scenę z Leningradu, czyli dzisiejszego Petersburga. Miasto to było oblegane przez wojska niemieckie przez 871 dni. Z głodu zmarło milion ludzi, a w czasie walk zginęło kilkaset tysięcy żołnierzy radzieckich.
Wracamy na główny korytarz, a z niego udajemy się do sali nr 7.
Nad naszymi głowami wisi wielka swastyka. Przed nami zaś stoi duży okrągły podest z quizem.
Znajdująca się w tym miejscu ekspozycja jest poświęcona okupacji Polski i Europy a także sojusznikom III Rzeszy.
Przez drzwi po lewej stronie półkolistej ściany widać pomieszczenie ze ścianą wyłożoną drewnianą boazerią. Znajduje się w nim wystawa przedstawiająca tzw. “czerwony kącik”, służący do komunistycznej indoktrynacji.
Na ekspozycję składa się czerwony transparent “Proletariusze wszystkich krajów łączcie się”, popiersie Lenina, szafka z książkami klasyków marksizmu-leninizmu oraz egzemplarz gazety “Prawda”. Takie kąciki urządzano w Związku Radzieckim w każdej instytucji i zakładzie pracy.
W znajdującym się obok pomieszczeniu zostało odtworzone radzieckie kino z tamtego okresu.
Nim wyjdziemy na główny korytarz warto jeszcze wejść do pomieszczenia z białymi flagami zapisanymi japońskimi znakami. Znaki układają się w hasło “Wielka wschodnioazjatycka strefa wspólnego dobrobytu”. W taki właśnie sposób władze Japonii określały podbite przez siebie obszary Azji i Oceanii.
Ekspozycja przedstawia m.in. tragedię kobiet zmuszanych do prostytucji oraz japońskie eksperymenty na chińskich więźniach.
Opuszczamy salę i kierujemy się w stronę dużego przestrzennego napisu TERROR.
Zaraz za napisem przed salą oznaczoną numerem 8 na planie Muzeum II Wojny Światowej stoi wagon kolejowy. Właśnie w takich wagonach hitlerowcy przewozili Żydów do obozów zagłady a Polaków do obozów koncentracyjnych lub na przymusowe roboty do III Rzeszy. Z kolei Sowieci realizowali takimi wagonami wywózki ludności w głąb ZSRR.
Wszystkie te wydarzenia były przejawami wszechobecnego w trakcie II wojny światowej terroru dokonywanego przez Niemcy, Związek Radziecki i Japonię.
O tym, że były to działania zaplanowane, przypominają szafki biurowe ustawione w sąsiednim pomieszczeniu. Na ścianie nad szafkami umieszczono nazwy miejsc najkrwawszych egzekucji. Pod każdą nazwą znajduje się lista rozstrzelanych osób, przedstawicieli różnych zawodów i grup społecznych. Na przeciwległej ścianie widzimy dużą mapę Europy z zaznaczonymi miejscami, w których hitlerowcy dokonali zbrodni o charakterze odwetowym za działalność partyzantów.
Przechodzimy do kolejnego pomieszczenia znajdującego się za fotografiami sosnowego lasu.
Na ekspozycji zorganizowanej w dwóch sąsiednich pomieszczeniach można zobaczyć m.in. fotografie zamordowanych polskich oficerów oraz przedstawicieli elit. Wystawa prezentuje również przedmioty wydobyte z dołów śmierci.
Przechodzimy teraz do ciemnej sali z projekcją filmową. Znajduje się tu gablota z mundurem, jaki nosili funkcjonariusze osławionego NKWD. Przejściem po prawej stronie ekranu przechodzimy do kolejnego pomieszczenia.
Mijając zdjęcie Hitlera i Stalina wchodzimy na wielką białą mapę pokrywającą podłogę. Mapa pod naszymi stopami ilustruje skalę przymusowych wysiedleń prowadzonych zarówno przez Niemców jak i Sowietów. Te przesiedlenia w największym stopniu dotknęły Polaków i Żydów.
Polecany artykuł: Stare Miasto w Gdańsku – Wielki Młyn, Ratusz i Bazylika Mariacka
Kolejna ekspozycja Muzeum II Wojny Światowej znajduje się w pomieszczeniu o szaro-rdzawych ścianach.
Napotykamy tu ruchomą instalację. W obracających się zardzewiałych pojemnikach za szybkami znajdują się prawie identyczne metalowe blaszki, które były elementem systemu ewidencji robotników przymusowych pracujących w czasie wojny w gdańskich stoczniach. Można tu również zobaczyć archiwalne zdjęcia robotników z różnych krajów.
Kolejne pomieszczenie zajmuje niewielki wagon towarowy na szynach. To lora, pochodząca z niemieckich obozów koncentracyjnych. Wagon służył do transportu kamieni i był napędzany siłą mięśni więźniów. Symbolizuje on ich wycieńczającą pracę.
O tym jak wyglądało codzienne życie w obozach koncentracyjnych możemy się przekonać w kolejnym pomieszczeniu.
Jego wystrój stanowią surowe nieheblowane deski, które symbolizują obozowe baraki i prycze. W pierwszym boksie po lewej, zaraz przy wejściu, widzimy więzienny pasiak i drewniane chodaki.
Idąc dalej zgodnie z kierunkiem zwiedzania wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej trafiamy do pomieszczenia z wózkiem inwalidzkim pochodzącym ze szpitala w Kocborowie niedaleko Gdańska.
Ponownie docieramy do widzianego wcześniej drewnianego wagonu kolejowego.
Jeśli staniemy mając po swojej prawej otwarte drzwi wagonu w oddali zobaczymy ogromną czarno-białą fotografię przedstawiającą bramę śmierci obozu Birkenau. Ta brama oraz stojący obok nas wagon symbolizują zagładę 6 milionów Żydów.
Zajrzyjmy teraz do pomieszczenia znajdującego się na prawo od zdjęcia, w którym można zobaczyć zdjęcia ofiar holokaustu.
Dalej natrafiamy na gablotę, w której znajdują się medaliki, krzyżyki, monety i inne przedmioty należące do Polaków z dwóch wołyńskich wsi. Ludzie ci zostali zamordowani przez ukraińskich nacjonalistów. Według szacunków w czasie wojny dokonali oni rzezi około 100 tysięcy Polaków.
W tym samym pomieszczeniu znajduje się podobna gablota z pamiątkami po Serbach zgładzonych przez Ustasze, czyli Chorwacki Ruch Rewolucyjny. Wymordowali oni około 300 tysięcy Serbów oraz kilkadziesiąt tysięcy Żydów i Romów.
Kierujemy się w stronę napisu OPÓR.
Za napisem kierujemy do sali oznaczonej na mapce numerem 11, prosto do gablot w głębi pomieszczenia. W pierwszej gablocie po lewej znajduje się zdjęcie młodziutkiej Sophie Scholl z antynazistowskiej organizacji “Biała róża”. Naziści aresztowali ją i stracili w 1943 roku. W pozostałych gablotach można zobaczyć polskich Cichociemnych.
Wracamy w kierunku napisu “OPÓR” i przed nim skręcamy do pomieszczenia po lewej stronie.
Właśnie zeszliśmy do podziemia pozostawiając okupacyjne życie ponad nami. Tutaj możemy poznać strukturę polskiego państwa podziemnego przedstawioną na sporym podświetlonym diagramie.
Podążając zgodnie z kierunkiem zwiedzania Muzeum II Wojny Światowej trafiamy do pomieszczenia, które zaaranżowano na typowe mieszkanie z okresu wojny. Na podłoże leżą rozsypane ulotki. Warto zapoznać się ze znajdującymi się pośrodku “dekalogami”, wydawanymi przez organizacje podziemne jako zbiór zasad postępowania ludności cywilnej wobec okupanta.
Zbrojny opór stawiali okupantom partyzanci. Po prawej stronie pomieszczenia można obejrzeć mundur i broń partyzanta.
Trafiamy do kolejnego pomieszczenia, w którym ekspozycja Muzeum II Wojny Światowej poświęcona jest Powstaniu Warszawskiemu.
W pomieszczeniu o ceglanych ścianach możemy obejrzeć film o powstaniach. Po projekcji wychodzimy przejściem znajdującym się po lewej stronie ekranu. Udajemy się do sali numer 12.
Wejście do kolejnej sali znajduje się przy napisie OPÓR, a dokładnie pomiędzy literami O i P. W pomieszczeniu wiszą kolorowe plakaty. Przed plakatami skręcamy do niewielkiego pomieszczenia po prawej stronie. Znajdziemy tu słynną niemiecką maszynę szyfrującą “Enigma”.
Warto przyjrzeć się ścianom w tym pomieszczeniu. W zależności bowiem od perspektywy z jakiej na ściany spojrzymy, zobaczymy albo niezrozumiałe ciągi liter, albo też odszyfrowany tekst.
Udajemy się teraz w prawo pod zwisające z sufitu wielojęzyczne plakaty. Takie plakaty wzywały społeczeństwa państw biorących udział w wojnie do mobilizacji wszystkich sił i środków, które miały prowadzić do zwycięstwa.
Widzimy tutaj również schemat niemieckiej rakiety balistycznej V-2 a także jej szczątki odnalezione w południowej Polsce na terenie dawnego specjalnego poligonu.
W rogu pomieszczenia, na lewo od czołgu, można zobaczyć inne wojenne wynalazki m.in. celownik bombowy i radiostację czołgową. Przyjrzyjmy się również samemu czołgowi. To M4 Sherman Firefly, który w latach 1943-1945 był na polach bitew głównym amerykańskim i angielskim przeciwnikiem niemieckich Tygrysów i Panter.
Przechodzimy teraz do pomieszczenia z drewnianym parkietem. Na fotografiach widzimy Winstona Churchilla, Franklina Delano Roosevelta i Józefa Stalina. Nazwano ich Wielką Trójką.
Mijając zdjęcia Wielkiej Trójki po prawej stronie przechodzimy do sali oznaczonej na planie numerem 15, w której znajduje się duże zdjęcie rzeźby głowy Adolfa Hitlera na rumowisku.
Blok 3 – Długi cień wojny
Na ekspozycji widzimy dzwon pochodzący z niemieckiego statku MS Wilhelm Gustloff, który w styczniu 1945 roku został zatopiony na Bałtyku przez radziecki okręt podwodny. Na pokładzie statku było około 8 tysięcy żołnierzy i uciekinierów, z czego większość z nich zginęła.
Docierając do sali numer 16 dotarliśmy również do końca II wojny światowej. Zwiedzających wita wyświetlany na monitorze film z podpisania aktu kapitulacji III Rzeszy w maju 1945 roku.
Przy ścianie umieszczono ciężkie metalowe drzwi. Są to drzwi z gdańskiego karceru, w którym była więziona m.in. Danuta Siedzikówna “Inka”, sanitariuszka Armii Krajowej. Została ona rozstrzelana w 1946 roku, gdy miała niespełna 18 lat.
Przed nami dwa bliźniacze pomieszczenia.
W środku widzimy fotografie przedstawiające golenie głowy kobiety oskarżonej o zbyt bliskie stosunki z okupantami, a także byłego więźnia obozu koncentracyjnego pokazującego numer wytatuowany na przedramieniu.
Mimo, że na trasie zwiedzania Muzeum II Wojny Światowej dotarliśmy do końca wojny to na następnej ekspozycji widzimy wiszącą atrapę bomby.
W początkowym etapie zwiedzania Muzeum II Wojny Światowej znaleźliśmy się na ulicy przedwojennego polskiego miasta. Teraz znaleźliśmy się na podobnej ulicy, tyle, że zniszczonej w czasie wojny.
Głównym eksponatem w tej sali jest radziecki czołg T-34, jeden z symboli zwycięstwa nad Niemcami, a dla Polaków i innych narodów środkowoeuropejskich znak dominacji Związku Radzieckiego. Warto też zwrócić uwagę na inne eksponaty – figurę Chrystusa z przestrzelonym bokiem i sprofanowane żydowskie nagrobki.
Po lewej stronie od czołgu T-34 znajduje się przejście, którym dostaniemy się do pomieszczenia z białą mapą na podłodze.
Warto zwrócić uwagę na Polskę w nowych powojennych granicach. Mapa pod naszymi stopami przedstawia główne kierunki deportacji i wysiedleni ludności. Na ścianie zaś widnieje duże zdjęcie uczestników konferencji poczdamskiej – Anthony’ego Edena – brytyjskiego ministra spraw zagranicznych oraz Józefa Stalina.
Znajdujemy się teraz w pomieszczeniu przypominającym salę sądową. Część sali jest oświetlona, a część pozostaje w półmroku.
Proponuję zwrócić uwagę na stojącą pośrodku pomieszczenia gablotę, prezentującą postać Kazimierza Moczarskiego. W czasie wojny był on oficerem Armii Krajowej. Po wojnie był więziony i torturowany przez komunistów. Siedział nawet w jednej celi z generałem SS Jürgenem Stroopem odpowiedzialnym za zbrodnie na ludności żydowskiej. Później Moczarski opisał to w książce pt. “Rozmowy z katem”.
Przechodzimy ponownie na zburzoną ulicę z czołgiem T-34 aby przejść do sali numer 17. W pomieszczeniu po prawej stronie widzimy na ścianach kolorowe fotografie autorstwa Henry’ego N. Cobba.
Warto w tym miejscu obejrzeć kilkuminutowy film pt. “Po obu stronach muru”.
Za ścianą z projekcją filmową znajduje się wyjście z wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej. W tym miejscu kończy się też trasa zwiedzania.
Przy wejściu zostały zainstalowane cztery ekrany dotykowe, za pomocą których można wpisać się do cyfrowej księgi pamiątkowej Muzeum II Wojny Światowej, a także przeglądać wpisy pozostawione przez innych zwiedzających.