Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

Nigdy nie darzyłem specjalną sympatią tradycyjnych muzeów. Dość sztywna atmosfera i pewnego rodzaju jednostajny tryb zwiedzania w zamkniętych wnętrzach z reguły bardzo szybko mnie nużą (na szczęście minęły czasy zwiedzania w filcowych papuciach). Jeżeli już decyduję się na oglądanie dzieł sztuki, to staram się wybierać ekspozycje plenerowe. I właśnie eksponowanie rzeźb na łonie natury jest największym atutem Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, jedynej tego typu placówce kulturalnej w Polsce.

Jest jeszcze coś, co może przyciągać do Orońska, bo stanowi o jego wyjątkowości: odwiedzający mogą podglądać twórców przy pracy.

Jak dojechać do Orońska?

Orońsko położone jest 20 km na południe od Radomia. Jadąc samochodem od Radomia należy w za miejscowością Młodocin Mniejszy odbić na starą trasę S7. Po wjeździe do Orońska należy skręcić w prawo w ul. Brandta a następie w lewo w ul. Topolową. Parkujemy przy drodze. Decydując się na wejście na teren muzeum od strony ul. Radomskiej (stara część trasy S7) mamy do dyspozycji parking na kilka samochodów.

Mieszkańcy Radomia ze względu na niewielką odległość mogą również wybrać się na wycieczkę do Orońska rowerem.

Godziny otwarcia

Bilety wstępu

Historia i dzień dzisiejszy Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

Historię Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku zapoczątkowały w 1965 roku warsztaty twórcze i plenerowa ekspozycja prac artystów z Ośrodka Pracy Twórczej Rzeźbiarzy. Od 1981 roku Centrum Rzeźby Polskiej zaczęło funkcjonować jako placówka państwowa.

Specjalistyczne pracownie techniczne pomagają w realizacjach projektów monumentalnych i kameralnych, z czego słynie to miejsce. Do dyspozycji artystów są pracownie oraz plac rzeźbiarski ze sztucznym oświetleniem, stanowiskami odbioru energii elektrycznej, sprężonego powietrza i wody.

Ekspozycja prac Magdaleny Abakanowicz sytuuje maleńkie mazowieckie Orońsko obok słynnych galerii, które mają w swoich kolekcjach dzieła tej artystki: paryskiego Centre Pompidou, Museum of Modern Art w Kioto czy Metropolitan Museum w Nowym Jorku. Odwiedziny w Centrum Rzeźby Polskiej to jedyna okazja, by zobaczyć w jednym miejscu prace słynnej polskiej rzeźbiarki przywiezione m.in. z muzeów w Krakowie, Łodzi, Wrocławiu i z jej własnej kolekcji. Są między innymi znane “Plecy”, “Klatka”, “Figury tańczące”, “Mutanty” oraz 83 rzeźby z cyklu “Bambini”.

W zbiorach Centrum Rzeźby Polskiej są również liczne prace innych najwybitniejszych polskich artystów, m.in. Edwarda Krasińskiego, Adama Myjaka, Barbary Falender, Marii Jaremy, Katarzyny Kobro, Barbary Zbrożyny, Mirosława Bałki, Pawła Althamera.

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku jest urządzone na terenie XIX-wiecznego zespołu podworskiego, na powierzchni 13 hektarów.

Polecany artykuł: Muzeum Wsi Radomskiej

W skład kompleksu wystawienniczego wchodzą: Muzeum Rzeźby Współczesnej, Galeria “Oranżera”, Galeria “Kaplica”, Galeria “Wozownia”, Pałac Józefa Brandta, Ogród Rzeźby Współczesnej, Stary Spichlerz – “Dom Rzeźbiarza”.

Muzeum Rzeźby Współczesnej

Jest najważniejszym i największym budynkiem Centrum Rzeźby Polskiej. Budynek postawiono na miejscu starych zabudowań gospodarczych. Słowo “muzeum” nie do końca dobrze oddaje charakter tej galerii. Na powierzchni blisko 700 metrów kwadratowych wystawiano prace artystów, którzy z “muzealnym” wymiarem sztuki mają niewiele wspólnego: począwszy od Xawerego Dunikowskiego do królującej dzisiaj w Orońsku Magdaleny Abakanowicz.

Galeria “Oranżeria”

Oranżeria jest oryginalnym miejscem ekspozycji rzeźb. W budynku przypominającym prawdziwą oranżerię eksponaty są w sposób naturalny oświetlane przez słońce wpadające przez oszklone ściany i dach.

Galeria “Kaplica”

W latach 1957-1977 kaplica pełniła funkcję kościoła parafialnego dla mieszkańców Orońska. Po dekonsekracji w roku 1978 przeprowadzono generalny remont. Początkowo w galerii funkcjonowała wystawa o charakterze stałym. Obecnie organizowane są w “Kaplicy” wystawy czasowe.

Galeria “Wozownia”

Budynek jest galerią “jednego eksponatu”. Eksponowane jest tu rzeźba Magdaleny Abakonowicz pt. “Ukon”, będąca częścią cyklu “Gry wojenne”, obejmującego monumentalne obiekty z drewna i stalowych obręczy.

Pałac Józefa Brandta

Neorenesansowa willa we włoskim stylu, czyli pałac Józefa Brandta, pełni obecnie rolę muzeum – galerii, w której można oglądać wnętrza z przełomu XIX i XX wieku oraz eksponowaną w nich ówczesną sztukę.

Park przy pałacu – Ogród Rzeźby Współczesnej

Moim zdaniem to najciekawsza część ekspozycji w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Pomiędzy drzewami i przy ścieżkach można oglądać bardzo oryginalne nowoczesne rzeźby, które często mogą zaskakiwać. Jest ich bardzo wiele. Co ciekawe, istnieje możliwość przemieszczania się po terenie rowerem, a szukając chwili wytchnienia można przysiąść w cieniu na ławce.

“Dom Rzeźbiarza”

Dom Rzeźbiarza świadczy usługi hotelowe i gastronomiczne. Wewnątrz budynku znajdują się 24 miejsca noclegowe w pokojach 1-, 2-, i 3-osobowych z łazienkami. W przyziemiu mieści się stołówka zapewniająca całodzienne wyżywienie, a na piętrze funkcjonuje kawiarnia “Cafe Art” z asortymentem klubowym.

Dziedzictwo Józefa Brandta

Za sprawą Józefa Brandta oroński dwór i otaczający go park już w XIX wieku był przystanią artystów rzeźbiarzy. Tą tradycję kultywowali kolejni właściciele dworu – Christiani, Pruszakowie i Brandtowie. Józef Brandt przyjaźnił się z dziedzicem tutejszego majątku – Aleksandrem Pruszakiem. Kiedy Pruszak zmarł, cztery lata po jego śmierci Brandt poślubił wdowę – Helenę z Woyciechowskich, będącą właścicielką wsi Orońsko. Brandt urządził w majątku dwie pracownie, a posiadłość szybko stała się miejscem pracy twórczej nie tylko Brandta, ale również zaprzyjaźnionych malarzy. Majątek zwany był Wolną Akademią Orońską. Do rezydencji zjeżdżali przyjaciele i uczniowie artysty: Juliusz Kossak, Władysław Wankie, Jan Rosen, Władysław Szerner, Tadeusz Ajdukiewicz, Władysław Czachórski, Jan Chełmiński, Alfred Schouppé, Apoloniusz Kędzierski, Józef Kania.

Wskutek działań wojennych w 1915 roku rodzina Brandtów została zmuszona do opuszczenia Orońska.