Wenecja – miasto na wodzie w jeden dzień

Gdy Marcel Proust zamieszkał w Wenecji, odkrył, że jego marzenie stało się nadzwyczajniej w świecie jego adresem. Każdy, kto odwiedzi to zabytkowe i romantyczne miasto, którego ulice wypełnione są lazurową wodą, zrozumie zachwyt wielkiego pisarza. Wenecja to 118 wysepek połączonych 400 bajkowymi mostami i przeciętych 160 kanałami. To istny labirynt, w którym warto się zagubić w poszukiwaniu artystycznych wrażeń, a może i czegoś więcej.

O Wenecji chętnie mówiło i pisało wielu artystów. Miastem zachwycił się również Woody Allen podczas kręcenia tu filmu “Wszyscy mówią: kocham cię”. Wenecja od wieków przesycona była atmosferą twórczego uniesienia i sztuki. To tu tworzyło wielu genialnych włoskich malarzy, rzeźbiarzy i architektów, choć jednocześnie artystyczna Wenecja stawała często w opozycji do twórczego środowiska florenckiego i rzymskiego.

W mieście kanałów sztuka stawiała sobie nieco inne od powszechnie uznawanych cele. Tutaj prymat wiodły przede wszystkim kolor, światło, emocje i uniesienia duszy, podczas gdy w Rzymie i Florencji nacisk kładziono głównie na linie, rysunek i rolę racjonalnego pojmowania artystycznych zasad. Z tego powodu w Wenecji często powstawały dzieła niezwykłe, nowatorskie i o ogromnej sile wyrazu.

W głę­bi na smu­kłym słu­pie lew świę­te­go Mar­ka
Na błę­kit­nem tle nie­ba i mo­dre­go mo­rza,
Na któ­re­go la­gu­ny przed­wie­czor­na zo­rza
Kła­dzie się barw po­le­wą, głę­bo­ka i żar­ka.
Z śród ko­ro­nek pa­ła­cu ska­mie­nia­łych Doża
Kro­czy, gdzie śni o Wscho­dzie Bu­cen­tau­ra bar­ka,
Co ryt­micz­ne­mi skrzy­dły zgod­nych wio­seł szpar­ka
Kra­je mięk­kie je­dwa­bie wod­ne­go pod­ło­ża.

— Leopold Staff – “Tryptyk sztuki włoskiej: Venezia”

Owa innowacyjność zdaje się przesycać całe miasto, gdzie w umiejętny sposób łączy się to co tradycyjne (karnawał wenecki) z tym co nowoczesne (biennale sztuki współczesnej i powszechnie ceniony festiwal filmowy).

Historia Wenecji

Początki Wenecji jako miasta sięgają 452 roku, gdy założyli ją uciekinierzy przed barbarzyńskim plemieniem Hunów. Wcześniej jednak lagunę północno-zachodniego brzegu Morza Adriatyckiego zasiedlali rybacy i solarze, którzy z morskiej wody pozyskiwali sól. Wówczas laguna była większa niż dzisiaj i już wtedy nosiła nazwę Venetia. Choć później miasto znalazło się w strefie wpływów Bizancjum, to jednak zdołało uzyskać niezależność i stało się miastem-państwem, którego ustrojem była republika. Najwyższym urzędnikiem Republiki Weneckiej był doża. Teoretycznie, wybierany dożywotnio przez miejską arystokrację, jednak w rzeczywistości zmuszany do ustąpienia.

Historia Wenecji była niezwykle burzliwa i momentami dramatyczna, jednak w XV wieku nastąpił jej złoty okres. Aż do początku XV stulecia uwaga Republiki zwrócona była przede wszystkim ku morzu, żegludze i morskiemu handlowi, które stanowiły podstawę jej bogactwa. W miarę zwiększania swojej potęgi Wenecja dążyła także do podporządkowania sobie coraz większej części kontynentu. Około roku 1450 wpływy miasta-państwa sięgały od Padu aż po Alpy, a na wschodzie w głąb Istrii i Dalmacji.

Szybko jednak potęga Wenecjan została zagrożona przez Turków, którzy w drugiej połowie XV wieku odbijali Republice wyspę za wyspą i port za portem. Europa z satysfakcją przyglądała się klęskom Wenecji, której zdecydowanie przestał sprzyjać los. Na domiar złego całą Lagunę objęła zaraza, która pochłonęła życie wielu Wenecjan. W 1508 roku papież Juliusz II zorganizował przeciwko Wenecji Ligę Kamryjską i rok później rzucił na miasto klątwę. Wojna przeciwko Lidze skończyła się cudem bez strat terytorialnych Wenecji. Szczęśliwa gwiazda Republiki zaczęła jednak wyraźnie gasnąć.

Handel przynosił miastu-państwu coraz mniejsze zyski, a jego pozycja na politycznej arenie Europy była znacznie osłabiona. Poza tym nieustannie ciążyło nad nim tureckie widmo, przed którym Wenecja nie potrafiła się obronić. W końcu Republika utraciła na rzecz Turków wszystkie ziemie śródziemnomorskie, a pod koniec XVII wieku także urodzajną Kretę.

W 1797 roku Wenecja została zdobyta przez Napoleona i po pokoju w Campo Formio włączono ją do Austrii. Była najdłużej istniejącą republiką w dziejach.

W XIX wieku na mocy głosowania zadecydowano o wcieleniu Wenecji do terytorium Królestwa Włoch i tym samym zakończono jej nieustające dążenie do niezależności.

Z czego słynie Wenecja?

Wenecja zawdzięcza swój niepowtarzalny urok wyjątkowemu położeniu geograficznemu. Rozciąga się ona na licznych bagnistych wyspach Morza Adriatyckiego wzajemnie ze sobą połączonych, w wyniku czego powstała gęsta sieć kanałów i kanalików obejmująca obszar całego miasta. Wokół Wenecji znajduje się Laguna Wenecka wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Najważniejsze ulice, przy których znajdują się najbardziej znane zabytki są oznakowane bardzo dobrze, a zatem naprawdę trudno się tu zgubić. Gorzej jednak opisane są mniejsze i te mniej znane uliczki, które nie zawsze zaznaczone są na mapie miasta. Odkrycie mniej znanych turystycznie obszarów Wenecji ma swój niepowtarzalny urok i pozwala poznać prawdziwe życie, które toczy się w wąskich uliczkach między ciasno usytuowanymi domami.

---

Pozostałości średniowiecznej potęgi to tylko czubek góry lodowej w tym 1600-letnim mieście portowym. Oto kilka atrakcji i wycieczek w Wenecji, które mogą Cię zainteresować:

Komunikacja w Wenecji

Nietypowe położenie Wenecji sprawia, że komunikacja miejska odbywa się tu głównie drogą wodną. W mieście nie napotkamy autobusów ani samochodów. Środki komunikacji tego typu należy zostawiać na specjalnych bardzo dużych parkingach przed Wenecją. Za to będziemy mogli skorzystać z bardzo tu popularnych tramwajów wodnych (tzw. vaporetto). Linia nr 1 (przyspieszona) ciągnie się wzdłuż Canal Grande i wznoszących się nad kanałem pięknych pałaców. W ciągu dnia tramwaje kursujące na tej linii pływają co 10 minut, natomiast wieczorem – co pół godziny.

Ceny biletów na tramwaje wodne ACTV w Wenecji wynoszą:

• 9,50 € – bilet jednorazowy ważny 75 minut
• 25,00 € – bilet ważny 24 godziny od pierwszego skasowania
• 35,00 € – bilet ważny 48 godzin od pierwszego skasowania
• 45,00 € – bilet ważny 72 godziny od pierwszego skasowania
• 65,00 € – bilet 7-dniowy

Inną formą transportu są taksówki wodne. Jest to z pewnością najszybszy środek lokomocji, ale także najdroższy. Największą popularnością cieszą się jednak w Wenecji gondole, powszechnie uważane za symbol tego miasta, a także obowiązkowy punkt wycieczek nie tylko dla zakochanych.

Gondole charakteryzują się specyficzną konstrukcją. Ich kadłub liczy 11 metrów długości i zaledwie 1,5 metra szerokości. Wody dotyka jedynie połowa dziobu gondoli, dzięki czemu powierzchnia zanurzenia jest zmniejszona do minimum. Gondole są zabezpieczane przed wilgocią kilkoma warstwami czarnej farby, której receptura owiana jest tajemnicą. Wiosło natomiast zrobione jest z jednego kawałka drewna bukowego. Gondola zdobiona jest elementem zwanym ferro, który jest umieszczony na jej dziobie. Składa się on m.in. z 6 zębów symbolizujących 6 dzielnic miasta. Nietypowy jest także sposób wiosłowania, gdyż gondolier stoi twarzą do dziobu i wiosłuje z przodu do tyłu.

Polecany artykuł: Włochy w pigułce – 5 miast, które warto odwiedzić

Drogi wodne w Wenecji są oznakowane tzw. dalbami, czyli palami wbitymi w dno w określonej od brzegu odległości i złączonymi ze sobą nad powierzchnią wody okuciem. Dalby pomalowane są na różne kolory, co ułatwia ich rozpoznawanie i orientację w terenie. Stanowią one precyzyjny kod sygnalizacyjny, a także umożliwiają wodnym pojazdom cumowanie.

Życie w Wenecji bywa jednak także bardzo trudne. W okresie zimowo-wiosennym często następuje podniesienie poziomu wód i zalanie historycznych części miasta. Z roku na rok miasto to jest coraz bardziej zagrożone powodziami, wobec czego podejmowane są akcje jego zabezpieczenia przed zniknięciem z powierzchni ziemi. Wenecja stopniowo osiada w tempie około 2 mm rocznie i przechyla się na wschód.

Opłata za wstęp do Wenecji w 2024 roku

Od 25 kwietnia do 14 lipca 2024 roku, jednodniowi turyści odwiedzający Wenecję będą musieli uiścić opłatę za wstęp w wysokości 5 €. Opłata ta dotyczy osób, które nie nocują w mieście. Jest pobierana za wstęp tylko do samej Wenecji. Na weneckie wyspy (Lido di Venezia, Murano, Burano i Torcello) wstęp jest bezpłatny.

W roku 2024 opłaty obowiązują w następujących dniach:

• od 25.04.2024 do 05.05.2024
• od 11.05.2024 do 12.05.2024
• od 18.05.2024 do 19.05.2024
• od 25.05.2024 do 26.05.2024
• od 08.06.2024 do 09.06.2024
• od 15.06.2024 do 16.06.2024
• od 22.06.2024 do 23.06.2024
• od 29.06.2024 do 30.06.2024
• od 06.07.2024 do 07.07.2024
• od 13.07.2024 do 14.07.2024

Rejestracji i opłaty za wizytę w Wenecji należy dokonać na oficjalnej stronie: https://cda.veneziaunica.it/en/choose-the-date , w punktach informacyjnych na terenie miasta oraz automatach biletowych przy głównych wejściach do miasta.

Z opłat są zwolnieni są turyści nocujący w Wenecji, mieszkańcy regionu Wenecja Euganejska i pracownicy przyjeżdżający codziennie do Wenecji oraz dzieci do 14. roku życia. Osoby, których nie obowiązują opłaty powinny bezpłatnie zarejestrować swoją wizytę na stronie: https://cda.comune.venezia.it/en/richiestaEsenzione

Osoby, które nie uiszczą opłaty za wstęp, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości od 50 do 300 €.

Karnawał wenecki

Mówiąc o Wenecji nie można pominąć karnawału. W przeszłości był on świętem ruchomym i mógł rozpoczynać się nawet w październiku lub grudniu i trwać kilka miesięcy. Dzisiaj karnawał trwa zaledwie 10 dni, ale nastroje w pełni odzwierciedlają filozofię karnawałowego świata. Oficjalne otwarcie karnawału następuje pod Campanile, gdzie zostaje wygłoszone przygotowane na tą okazję specjalne przemówienie. Przez kolejne dni karnawałowi towarzyszą liczne imprezy, koncerty barokowe i bale w pałacach nad Canal Grande.

Do tradycji należy bal w Palazzo Dandolo, w którym Casanova odnosił największe miłosne triumfy. Do pałacu wpuszczane były tylko osoby przebrane w maski. Tradycyjne maski weneckie wykonywane są z “papier mache” albo ze skóry i najczęściej są monochromatyczne. Barwne ceramiczne maski w różnych rozmiarach wykonywane są przede wszystkim na potrzeby turystów i niewiele mają wspólnego z prawdziwymi karnawałowymi maskami. Uzupełnieniem stroju często był czarny jedwabny kaptur i koronkowa peleryna oraz wielka kapa, którą zarzucano na siebie. Na głowę zakładano natomiast trójgraniasty kapelusz. Takie przebranie umożliwiało swobodne poruszanie się po mieście bez ryzyka bycia rozpoznanym. Na zakończenie święta tłum symbolicznie pali na placu św. Marka kukłę stanowiącą uosobienie karnawału.

Złote Lwy

Wenecja to także międzynarodowy ośrodek kultury współczesnej. Co roku odbywa się tu festiwal filmowy uważany za jedną z najstarszych imprez filmowych na świecie. Jego pierwsza edycja miała miejsce już w 1933 roku. Główną nagrodą przyznawaną w czasie tego wydarzenia jest Złoty Lew (Leone d’oro). W Wenecji co dwa lata odbywa się także biennale sztuki współczesnej. Po raz pierwszy miało ono miejsce w 1895 roku i od samego początku jego twórcy stawiali sobie za cel promowanie artystycznej awangardy. Do dziś jest to jedno z najbardziej prestiżowych wydarzeń dotyczących sztuki najnowszej, gdzie prezentowane są nowe artystyczne tendencje i nowatorskie rozwiązania.

Wenecja – co trzeba zobaczyć

Na poznanie całej Wenecji należy poświęcić kilka dni. Mając jeden dzień na zwiedzanie nie da się dokładnie poznać poszczególnych dzielnic miasta. Ale jeden dzień to wystarczająco dużo czasu, aby zobaczyć najważniejsze zabytki, popłynąć gondolą po weneckich kanałach i kupić na pamiątkę karnawałową maskę.

Do Wenecji docieramy tramwajem wodnym odpływającym z przystani przy parkingu Punta Sabbioni.

Z tramwaju wodnego wysiadamy w pobliżu Placu św. Marka, który będzie zarówno punktem startowym jak i końcowym naszej wycieczki po Wenecji.

Ceny biletów na tramwaj wodny

Po opuszczeniu pokładu tramwaju wodnego kierujemy się w stronę Placu św. Marka, ale zwiedzanie Wenecji rozpoczniemy już przy Moście Westchnień.

Most Westchnień (Ponte dei Sospiri)

Most Westchnień (Ponte dei Sospiri) to najsłynniejszy w Wenecji most. Można nawet powiedzieć, że grzechem by było nie zatrzymać się na chwilę w tym miejscu i nie zrobić sobie pamiątkowej fotografii.

Most szczególnie upodobali sobie zakochani. Według legendy pocałunek pod mostem, w gondoli, w blasku zachodzącego słońca gwarantuje parze dozgonną miłość. Inna legenda wróży szybki ślub parze, która przepłynie pod mostem.

Konstrukcja ma 11 metrów długości i łączy Pałac Dożów z budynkiem nowego więzienia (Prigioni Nuove). Wewnątrz przewieszonego nad Kanałem Pałacowym mostu znajdują się dwa oddzielone od siebie korytarze. Do wnętrza mostu można się dostać w ramach zwiedzania Pałacu Dożów. W jego trakcie nie tylko jest możliwość przejścia się samym mostkiem, ale również obejrzenia cel więziennych, do których przechodzili skazańcy po opuszczeniu Pałacu Dożów, gdzie obradował Trybunał Kryminalny.

Most ten zawdzięcza swój rozgłos przede wszystkim XVIII-wiecznym pisarzom, którzy chętnie pisali o nim w swoich dziełach, dając początek oryginalnej nazwie. Poza tym ów most był faktycznie świadkiem wielu westchnień wydawanych przez prowadzonych tędy skazańców tęskniących za utraconą bezpowrotnie wolnością lub za ukochaną kobietą. Tutaj wzdychał również najsłynniejszy kochanek wszechczasów – Casanova. Według jednej z wersji wydarzeń skazano go za uwiedzenie nieletniej córki jednego z miejscowych wielmoży, który rozwścieczony doprowadził do schwytania winnego. Według innej wersji, Casanovę skazano za uszczęśliwienie ponad 120 Wenecjanek. Tak czy inaczej, najbardziej znanemu kochankowi wszechczasów udało się w końcu uciec i w ten sposób uniknąć kary. Jednak ceną wolności było opuszczenie na zawsze Wenecji oraz zapomnienie o niewątpliwych urokach i walorach wspaniałych mieszkanek miasta.

Jesteśmy w najbardziej znanej dzielnicy Wenecji – San Marco.

San Marco

Dzielnica San Marco od początku istnienia miasta była jego politycznym centrum. Jednocześnie na przestrzeni wieków wzniesiono tu budynki o niekwestionowanej wartości artystycznej, a sam plac św. Marka jest jedną z najjaśniej błyszczących pereł europejskiej i światowej architektury. Plac składa się z dwóch połączonych ze sobą powierzchni, którymi jest właściwy duży plac i mały placyk, czyli tzw. Piazzetta. Wokół tej przestrzeni ustawione są: Bazylika św. Marka, Dzwonnica św. Marka, Pałac Dożów, Loggetta del Sansovino, Libreria Marciana i Wieża Zegarowa.

Do XVI wieku na placu sprzedawano ryby, mięso oraz inne dobra, jednak później zrezygnowano z takiego rozwiązania i otworzono tu wiele ekskluzywnych sklepów. Do dzisiaj w dzielnicy San Marco znajdują się najbardziej prestiżowe weneckie hotele oraz markowe butiki poukrywane w wąskich uliczkach.

Gruntownej przebudowy placu zaczęto dokonywać w 1400 roku. Zburzono wtedy wiele budynków, znacznie przebudowano wieżę, a także zaczęto wznosić nowe budowle. Autorem nowego zorganizowania placu był Jacopo Sansovino. W XVIII wieku zmieniono także powierzchnię placu. Czerwone cegły ułożone w kształcie rybiej łuski zastąpiono szarym trachitem, sprowadzonym ze Wzgórz Euganejskich, który pozostał na placu po dziś dzień.

Warto także zwrócić uwagę na fakt, że w Wenecji jest tylko jeden plac, czyli “Piazza” oraz mała, przylegająca do niej “Piazzetta”. Pozostałe określane są mianem “campo”. Napoleon określił Piazza San Marco mianem najpiękniejszego salonu Europy. I choć obecnie plac ten niemal nieustannie pełen jest turystów, co ogranicza możliwość jego kontemplowania, to jednak słowa te nie wydają się w żadnym przypadku przesadą.

Zwiedzanie tej części Wenecji zaczynamy od “Piazzetty”.

Piazzetta

Zanim przyjrzymy się najbardziej znanym zabytkom zlokalizowanym wokół placu San Marco, zatrzymajmy się na chwilę na małym placyku zwanym Piazzetta, znajdującym się prostopadle do placu św. Marka. Placyk ten rozciąga się pomiędzy fasadą Pałacu Dożów, a fasadą Libreria Marciana.

Tuż przy linii brzegu wznoszą się dwie kolumny z czerwonego i szarego granitu zwieńczone figurami patronów. Na tej znajdującej się bliżej biblioteki wznosi się św. Teodor, na drugiej zaś – bardziej znany patron miasta, czyli św. Marek. Niegdyś znajdowała się tu jeszcze trzecia kolumna, jednak kiedy wpadła do morza, nigdy jej już nie odzyskano.

Stąd już tylko kilka kroków dzieli nas od placu św. Marka i zabytków ulokowanych wokół niego.

Bazylika św. Marka

Kościół św. Marka usytuowany jest we wschodniej części Placu. Został założony w pierwszej połowie IX wieku i potem wielokrotnie był przebudowywany. Budowla, którą możemy dziś podziwiać pochodzi z XI wieku i jest efektem już trzeciej z kolei przebudowy. Powstała jako kaplica dożostwa i dopiero w XIX wieku stała się siedzibą biskupa. W świątyni nowo wybrany doża przyjmował swą pierwszą aklamację. Tutaj też błogosławił tych, którzy walczyli ku czci Republiki Weneckiej.

Bazylika na pierwszy rzut oka sprawia wrażenie budowli wręcz bajkowej. W słońcu mienią się zdobiące ją złote elementy, a także barwne mozaiki. Całość przypomina raczej drogocenną szkatułkę niż znane europejskie bazyliki. Trudno jest także jednoznacznie określić reprezentowany tu styl architektoniczny, gdyż nie mamy do czynienia ani z czysto romańską ani też gotycką realizacją. W miarę kolejnych faz budowy nakładały się na siebie liczne elementy nawiązujące zarówno do zachodnioeuropejskiej architektury tego czasu jak i do sztuki bizantyjskiej. We wnętrzu świątyni wpływy Bizancjum są szczególnie widoczne, chociaż zostały one poddane wyraźnej weneckiej interpretacji.

Do bazyliki prowadzi pięć okazałych portali, z czego środkowy jest zdecydowanie najbardziej monumentalny. Pięć jest także kopuł w stylu orientalizującym, które dominują nad całością struktury. Kopuły te są dwuwarstwowe: pierwsza warstwa jest płaska, natomiast nad nią nadbudowana jest druga – dużo wyższa ołowiana osłona. Każdy z portali zdobiony jest mozaiką ukazującą scenę z odzyskania ciała św. Marka. Prawy portal ukazuje znalezienie i przywiezienie zwłok Świętego do Wenecji. Kolejny przedstawia Wenecjan oddających cześć św. Markowi, a także przewiezienie relikwii Świętego do kościoła. Środkowy portal ozdobiony jest płaskorzeźbami przedstawiającymi zawody, miesiące i cnoty. Mozaika górująca nad całością jest dziełem XIX-wiecznym i obrazuje scenę sądu ostatecznego.

U góry nad łukiem centralnego portalu umieszczone są cztery konie. Zostały one sprowadzone z Konstantynopola do Wenecji jako łup wojenny. W XVIII wieku rumaki zostały jednak ponownie wywiezione, tym razem przez Napoleona, który zabrał je do Paryża. Do Wenecji powróciły dopiero na początku XIX wieku. Obecnie konie zostały zastąpione kopiami, co ma zabezpieczyć rzeźby przed nadmiernym niszczeniem. Oryginały znajdują się w Bazylice św. Marka w muzeum San Marco.

Godziny zwiedzania Bazyliki św. Marka

Wstęp do samej Bazyliki jest bezpłatny. Natomiast biletowane są znajdujące się w jej wnętrzu: Złoty Ołtarz, Skarbiec św. Marka oraz Muzeum św. Marka z tarasem.

Cennik biletów w Bazylice św. Marka

Po wejściu do Bazyliki naszym oczom ukazuje się wielobarwne i monumentalne wnętrze. Składa się ono z trzech naw i posiada formę krzyża greckiego z wznoszącymi się ponad całością pięcioma kopułami. Wzdłuż całego kościoła przebiega długa na ponad 76 metrów loggia. Środkowa kopuła mierzy 43 metry na zewnątrz i prawie 29 metrów od wewnątrz.

Początkowo ceglane mury kościoła nie były niczym przykryte. Dopiero z czasem zaczęły je zapełniać połyskujące mozaiki, a podłogę pokryto wielobarwną marmurową okładziną. Początkowo mozaiki wykonywali artyści bizantyjscy. Z czasem wykształciła się jednak tzw. szkoła wenecka, w ramach której działało wielu cenionych malarzy, gdyż mozaika jest klasyfikowana właśnie jako gatunek malarski.

Na początek przyjrzyjmy się mozaice wypełniającej środkową kopułę, zwaną Kopułą Wniebowstąpienia. Przedstawia ona wniebowstąpienie Chrystusa zasiadającego na złotym łuku, prawą ręką wykonującego znak błogosławieństwa. Poniżej przedstawiona jest Matka Boska w otoczeniu dwóch archaniołów oraz 12 apostołów. Całość ukazana jest na złotym tle, symbolizującym niebiańskie empireum. Mozaika ta pochodzi najprawdopodobniej z pierwszej połowy XIII wieku.

Baptysterium zostało wzniesione w połowie XIV wieku. Dekoracja mozaikowa, jak przystało na miejsce sprawowania chrztu, ukazuje sceny z życia Jana Chrzciciela, a także z młodych lat Chrystusa. Chrzcielnica została natomiast wybudowana w połowie XVI wieku. Zgodnie z legendą granitowy blok z ołtarza jest skałą, z której w Tyrze nauczał Chrystus.

Ołtarz Bazyliki św. Marka jest oddzielony od przestrzeni, w której znajdują się wierni tzw. ikonostasem. Ikonostas to w cerkwiach i kościołach bizantyjskich ściana dzieląca nawę od przestrzeni ołtarzowej. Wywodzi się od kamiennej przegrody w kościołach wczesnochrześcijańskich, często wzbogaconej kolumnami. W Bazylice ikonostas ma formę otwartej ściany kolumn z marmuru zwieńczonej belkowaniem, na którym wznosi się okazały krzyż oraz figury Marii i apostołów. Uwagę zwraca wznoszący się nad ołtarzem baldachim, wsparty na czterech alabastrowych kolumnach ozdobionych płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z życia Chrystusa i Marii.

Złoty Ołtarz (Pala d’Oro), złota tablica o wymiarach 3,40 m x 1,4 m powstawała etapami. Umieszczono w niej emaliowane płytki i krążki, figurki, a także szlachetne i półszlachetne kamienie, w tym 1.300 pereł, 300 szmaragdów, 300 szafirów, 400 granatów i 15 rubinów. Tablica dzieli się na dwie główne strefy. Górna, znacznie węższa od drugiej, zajmuje około 1/3 całości. Pośrodku umieszczono emaliowany wizerunek Archanioła Michała otoczony sześcioma scenami z życia Chrystusa. Wizerunki te pochodzą z XIII wieku. W dolnej części płyty, znacznie większej, pośrodku umieszczono przedstawienie tronującego Chrystusa otoczonego przez cztery znacznie mniejsze wizerunki czterech ewangelistów.

Dzwonnica św. Marka (Campanila)

Nad Placem św. Marka góruje widoczna z daleka dzwonnica, która mierzy 99 m wysokości. Zbudowana jest na planie kwadratu o boku wynoszącym 12 metrów. Wenecjanie nazywają ją w swoim języku “el paron de casa” (gospodarz domu).

Zbudowana została między IX a XII wiekiem. Pierwotnie na miejscu dzwonnicy znajdowała się wieża ostrzegawcza. Pierwsza przebudowa miała miejsce w XII wieku. Dzwonnica uległa jednak wielokrotnym uszkodzeniom, w wyniku których została poddana przebudowie na początku XVI wieku. Odizolowana od pobliskich budynków kwadratowa wieża dumnie wznosiła się nad Wenecją aż do 1902 roku, kiedy niespodziewanie przewróciła się. Szybko podjęta decyzja o jej odbudowie pozwoliła na ponowne wzniesienie wieży, które ukończono w 1912 roku. Odbudowano wówczas także Loggettę del Sansovino, która uległa znacznym zniszczeniom w wyniku upadku dzwonnicy.

Dzisiaj w celi dzwonniczej utworzono wspaniały punkt widokowy, z którego można podziwiać piękno Laguny, miasta a także Alp.

Bilet wstępu na taras widokowy Dzwonnicy św. Marka kosztuje 8 €. Do wjazdu windą na taras tworzy się zwykle dość spora kolejka, jednakże nie powinniśmy w niej spędzić więcej niż 45 minut.

Po zapierających dech w piersiach widokach na całą Wenecję zjeżdżamy z powrotem na płytę Placu św. Marka, aby obejrzeć kolejne zabytki.

Loggetta del Sansovino

Prześliczna Loggetta znajdująca się u stóp Campanili została wybudowana około połowy XVI wieku. Początkowo służyła ona jako miejsce spotkań szlachetnie urodzonych. Szybko jednak przeszła w ręce honorowej gwardii arsenału. Choć budowla ta w porównaniu z pozostałymi zabudowaniami placu św. Marka zadziwia swą małą skalą to zdecydowanie nie można jej odmówić uroku.

Wieża Zegarowa (Torre dell’Orologio)

Stojąc obok Loggetty, twarzą do Bazyliki San Marco, wieża ukaże nam się po lewej stronie. Jest jednym z chętniej fotografowanych obiektów Wenecji, co wynika z jej niezwykłej formy. Oryginalny jest tu nie tylko sam zegar, ale także dwaj ciemnoskórzy, którzy wybijają godziny na czubku wieży.

Budowla została wzniesiona pod sam koniec XV wieku. Na początku następnego wieku rozpoczęto budowę jej części bocznych, które ukończono jednak dopiero dwa wieki później.

Na najwyższej kondygnacji na niebieskim tle zdobionym złotymi gwiazdami umieszczono rzeźbiarskie przedstawienie św. Marka jakim jest lew. Poniżej znajduje się natomiast półokrągły balkonik, na którym przesuwają się od lewej ku prawej stronie trzy figurki adorujące Marię z Dzieciątkiem.

Tarcza zegarowa będąca arcydziełem mechaniki XV wieku pokazuje oprócz godzin również zmiany pór roku, fazy księżyca, a także położenie słońca w kolejnych znakach zodiaku.

Polecany artykuł: Jak wypożyczyć samochód we Włoszech i zobaczyć 10 romantycznych miejsc

Zanim wyruszymy dalej warto dodać, że wieża zegarowa cieszyła się zainteresowaniem także filmowców. W filmie z 1979 r. pt. “Moonraker”, agent 007 grany przez Rogera Moore’a po szalonym pościgu gondolą odkrywa kryjówkę widma mieszczącą się właśnie w tej wieży. W efekcie okazuje się, że znajdująca się tu rzekomo manufaktura przedmiotów ze szkła była jedynie przykrywką dla tajnego laboratorium.

Libreria Marciana

Budynek biblioteki wznosi się naprzeciwko Pałacu Dożów. Jego autorem jest Jacopo Sansovino. Prace nad obiektem były już mocno zaawansowane, gdy nagle 18 grudnia 1545 r, zawaliła się duża część nieukończonej jeszcze konstrukcji. W wyniku tego incydentu Sansovino został skazany na niewolę i jedynie dzięki interwencji jego wpływowych przyjaciół udało mu się odzyskać wolność, którą jednak dość wysoko opłacił, gdyż odbudowę biblioteki musiał sfinansować z własnej kieszeni.

Cała budowla została ukończona dopiero w latach 80. XVI wieku. Obecnie mieści się tu wspaniała Biblioteka Marciana, a także Muzeum Archeologiczne. Kiedy nacieszymy oczy widokiem tej budowli odwracamy wzrok ku drugiemu, po Bazylice św. Marka, najbardziej znanemu zabytkowi Wenecji, jakim jest Pałac Dożów.

Pałac Dożów (Palazzo Ducale)

Pałac Dożów był siedzibą władców Wenecji. Jego niespójna forma wynika z wielu faz budowy, jakim podlegał. Pierwotnie pałac miał charakter przede wszystkim obronny. Pierwsza budowla powstała na miejscu bizantyjskiego zamku już na początku IX wieku. Ponad 100 lat później spłonęła jednak w czasie miejscowych zamieszek. Odbudowę podjęto w XI wieku, kiedy to znacznie przeorganizowano układ pałacu. W 1340 r. zaczęto wznosić od strony wody gmach Wielkiej Rady. Gmach od strony Piazzetty również został na nowo wybudowany w roku 1424.

Palazzo Ducale jest jednym z najpiękniejszych i zarazem bardzo ciekawym przykładem sztuki gotyckiej. Przejrzyste, lekkie, przypominające koronki arkady dźwigają masywną i zwartą bryłę ostatniej kondygnacji. W rzeczywistości jednak budynek wspiera się na ogromnych modrzewiowych palach. Budowla sprawia niezwykle świetliste wrażenie wywołane grą świateł i cieni oraz biało-różową okładziną fasady. Na dziedziniec Pałacu prowadzą dwa wejścia: od strony mola (Porta del Fromento) i od strony fasady zachodniej (Porta della Carta).

Portal budynku wykonany został w roku 1438. Pierwotnie był bogato malowany, jednak polichromie nie zachowały się do dzisiaj. Mimo to zachwyca jego misterne wykonanie kojarzące się bardziej z pracą jubilerską niż architektoniczno-rzeźbiarską. Nad nadprożem znajduje się grupa rzeźbiarska przedstawiająca klęczącego przed lwem władcę Wenecji.

Pałac Dożów czynny jest codziennie w godzinach 8:30-17:30.

Cennik biletów wstępu do Pałacu Dożów

Po przejściu przez Porta della Carta naszym oczom ukazują się Scala dei Giganti czyli “schody gigantów”, na których odbywały się koronacyjne ceremonie dożów. Schody zawdzięczają swoją nazwę dwóm ogromnym rzeźbom przedstawiającym Merkurego i Neptuna. Ponad środkową arkadą usytuowaną za posągami znajduje się Lew św. Marka, symbol ewangelisty oraz Wenecji.

Dziedziniec otoczony jest ze wszystkich stron pięknymi arkadowymi krużgankami, które zdecydowanie ujmują ciężaru monumentalnej konstrukcji. Na samym środku dziedzińca znajdują się dwie studzienne cembrowiny wykonane z brązu.

Plac św. Marka jest niestety miejscem, które najbardziej cierpi podczas nawiedzających Wenecję powodzi. W listopadzie 2020 roku wyjątkowo duży przypływ spowodował, że woda osiągnęła poziom aż 149 centymetrów, jeden z najwyższych w ciągu ostatnich 150 lat. W efekcie zalany został nie tylko sam Plac św. Marka ale i przylegające do niego zabytkowe budowle.

Po zwiedzeniu zabytków położonych w okolicy Placu św. Marka kierujemy się w stronę Canal Grande, gdzie najpierw obejrzymy nabrzeżną zabudowę Wenecji, w tym Most Rialto, a następnie udamy się w rejs gondolą po weneckich kanałach.

Canal Grande

Canal Grande, czyli Wielki Kanał, określany przez Wenecjan także jako “Canalazzo”, stanowi niczym rzeka, główną arterię miasta. Na długości przeszło 4 km ciągnie się przez Wenecję zakreślając odwróconą szeroką literę “S”. Jest to jednocześnie najważniejszy szlak komunikacyjny i turystyczny Wenecji.

Wzdłuż Canal Grande znakomite rody weneckie wznosiły wiele kunsztownych budynków, których klasa pozwala zaliczyć je do rangi pałaców. Ponieważ poszczególne pałace nie mogły zbytnio wyróżniać się od pozostałych, to w efekcie powstała tu architektura jest niezwykle spójna i harmonijna, co dodaje tej części miasta dodatkowego uroku. W XV wieku jeden z francuskich ambasadorów ochrzcił Canal Grande mianem “najpiękniejszej ulicy świata”.

Niegdyś kanałem tym pływały statki handlowe, aby w Rialto wypakować bezcenne towary. Obecnie pływają tędy przede wszystkim gondole, taksówki i oczywiście wodne tramwaje.

Aż do XIX wieku jedynym mostem łączącym brzegi kanału był słynny most przy Rialto. Obecnie wzniesiono jeszcze trzy kolejne mosty. Jeden – drewniany, przy Gallerie dell’Accademia (Ponte dell’Accademia), drugi – kamienny, przy dworcu kolejowym (Ponte degli Scalzi) oraz trzeci, wybudowany współcześnie – Ponte della Costituzione.

Most Rialto (Ponte di Rialto)

Pierwszy most Rialto wyglądał zupełnie inaczej, niż ten, który możemy podziwiać dzisiaj. Zbudowany był z drewna i nosił nazwę Ponte della Moneta. Jego autorem był Nicolo Barattiero. Od tego czasu był wielokrotnie odbudowywany. Po zburzeniu przez Bajamonte Tiepolo na skutek spisku, a także po zawalaniu się w roku 1444, wzniesiono most zwodzony, który umożliwiał żaglowcom przepłynięcie kanałem.

W XVI wieku uznano jednak, że drewniany most jest zbyt niebezpieczny i postanowiono zbudować nowy, tym razem z kamienia. Do przedsięwzięcia zaangażowano najznakomitszych architektów tego czasu, m.in. samego Michała Anioła. W efekcie wybrano jednak projekt stosunkowo mało znanego architekta a także inżyniera hydraulika – Antonio da Ponte. Most został ukończony w 1592 roku.

Most Rialto ma 28 metrów długości, stoi w najwęższym miejscu kanału, a jego wysokość od poziomu wody wynosi 7,5 metra. Na moście wzniesiono także rząd sklepów. Dekorują go rzeźby patronów miasta: św. Marka, i drugiego, który obecnie niemal zupełnie popadł w zapomnienie – św. Teodora.

Rejs gondolą po kanałach weneckich – ceny w 2024 roku

Być w Wenecji i nie przepłynąć się gondolą? To po prostu nie wypada. W Wenecji kursuje prawie 300 gondoli obsługiwanych przez ponad 400 gondolierów.

Strój gondolierów jest bardzo charakterystyczny. Gondolierzy ubrani są w tradycyjne stroje, czyli czarne spodnie, koszulę w paski i słomkowy kapelusz oraz ciemne buty z zakrytymi palcami.

Na terenie Wenecji jest kilka przystani, z których możemy wyruszyć w romantyczny 30-minutowy rejs po Canal Grande i wielu mniejszych kanałach. Niezależnie od tego, z której przystani zechcemy popłynąć, koszt takiego rejsu wynosi:

• 90 € – rejs 30-minutowy w ciągu dnia godzinach 9:00 – 19:00
• 110 € – wieczorny lub nocny rejs trwający 35 minutowy w godzinach 19:00 – 4:00
• dopłata 40 € – za każde dodatkowe 20 minut rejsu w godzinach 9:00 – 19:00
• dopłata 50 € – za każde dodatkowe 20 minut rejsu w godzinach 19:00 – 4:00

Jest to opłata za wynajęcie całej gondoli, która mieści 6 pasażerów. Cena jest ustalona odgórnie przez miasto, nie ma zatem miejsca na negocjację stawki. Przed skorzystaniem z rejsu warto jednak dopytać gondoliera o koszt rejsu i jeżeli zażąda on wyższej opłaty, oznacza to, że trafiliśmy na naciągacza.

Podczas pobytu w Wenecji w rejs wyruszałem z przystani Orseolo.

Rejs gondolą po kanałach Wenecji to kwintesencja romantycznego nastroju tego miasta. Trudno opisać słowami wrażenia towarzyszące oglądaniu miasta z poziomu gondoli, dlatego zachęcam każdego podróżnika do zakosztowania tej weneckiej przyjemności.

W trakcie rejsu warto przestrzegać kilku zasad, co sprawi, że czas spędzony na gondoli będzie bardzo przyjemny. Podczas rejsu robimy mnóstwo zdjęć i bez zbędnego zażenowania zadajemy pytania gondolierowi, który zwyczajowo rozmawia w kilku językach i choć nie pełni roli przewodnika to chętnie opowie o Wenecji. Co ważne, nie sięgamy do pakunków i nie wyciągamy jedzenia i picia, bo jest to w tych okolicznościach niekulturalne. Pod groźbą grzywny nie palimy również na gondoli papierosów. Gondole specyficznie bujają się na wodzie, dlatego siedzimy na miejscu, nie podnosimy się i nie wychylamy, aby nie wpaść do wody.

Celem tego wpisu jest prezentacja najbardziej optymalnego programu jednodniowego zwiedzania Wenecji. Zapewne moc atrakcji i niezwykły klimat tego miasta stworzy podczas zwiedzania chęć jeszcze bliższego poznania Wenecji. Dlatego dodatkowo piszę kilka słów o wycieczce na weneckie wyspy: Murano, Burano i Torcello.

Wenecja – wycieczka na wyspy Murano, Burano i Torcello

Aby dopełnić naszą podróż po zakątkach Wenecji warto jest udać się kolejnego dnia na trzy niewielkie wyspy: Murano, Burano i Torcello.

Murano

Murano powstało na pięciu wyspach w wyniku zasiedlenia ich przez uciekinierów ze stałego lądu. Zajmuje powierzchnię około 5 km kw. i jest zamieszkiwane przez około 8 tysięcy osób. Wyspa rozwijała się bardzo szybko. Pod koniec XIII wieku Murano zarządzane było przez burmistrza Wenecji, lecz na bazie lokalnych przepisów.

Ogromną sławę przyniosła tej wyspie produkcja szkła. Już pod koniec XIII wieku zostały przeniesione tu z Wenecji wszystkie huty szkła, aby w ten sposób zminimalizować ryzyko pożarów. Produkcja przeżywała najpełniejszy rozkwit w wieku XV, dzięki m.in. ogromnej popularności dmuchanego szkła. W wieku XVII następuje znaczny spadek miejscowego potencjału, jednak sytuacja ta zmienia się w wieku następnym przede wszystkim dzięki ogromnej innowacyjności miejscowych mistrzów szklarskich.

Do dziś wielką popularnością cieszą się wyroby ze szkła mlecznego i posrebrzane rtęcią zwierciadła. Historie dokonań rzemieślników z Murano możemy prześledzić w miejscowym Museo del Vetro.

Od VII wieku istnieje tu bazylika San Maria e Donato, której dzisiejszy wygląd jest wynikiem ewolucji stylu romańskiego i przebudowy świątyni w 1140 roku. Jej wnętrze inspirowało wielu artystów swą niezwykłą aurą.

Stary, dębowy pulpit, stara na nim księga,
Przed pulpitem mnich siedzi podparty w zadumie,
Gałąź akacji, w cichym chwiejąca się szumie,
W otwarte okno bije i do wnętrza sięga.

— Maria Konopnicka – “W zakrystii na Murano”

Drugim kościołem na wyspie był wzniesiony w XIV wieku San Pietro Martire. Znajdują się tu m.in. wspaniałe płótna, których autorami są Paolo Veronese, Giovanni Bellini i Jacopo Tintoretto.

Burano

Burano to niewielka wyspa rybacka, której wielobarwne domy miały służyć jako znak rozpoznawczy dla powracających z połowów rybaków. Od XVI wieku wysepka ta zyskała jednak sławę dzięki produkcji koronek, stając się wkrótce centrum weneckiego koronkarstwa. W drugiej połowie XIX wieku powstała tu szkoła, w której nauczano wyrobu koronek. Aby dokładniej poznać historię ulubionego rzemiosła wyspiarzy warto udać się do tutejszego muzeum, w którym zgromadzono około 70 tysięcy wzorów koronek. Aż trudno sobie wyobrazić, że może ich tyle istnieć.

Najbardziej znanym na wyspie kościołem jest ten poświęcony św. Marcinowi. I choć z zewnątrz nie robi specjalnego wrażenia, to w środku kryje się w nim wspaniałe dzieło przypisywane Giambattiscie Tiepolo, mistrzowi monumentalnych i często iluzjonistycznych kompozycji. Warto jest także wybrać się na spacer wąskimi uliczkami wyspy wijącymi się między kolorowymi domami. Tylko w ten sposób odchodząc od gwaru turystycznego centrum będziemy mogli poczuć atmosferę prawdziwego Burano przesyconego wielowiekową historią.

Torcello

Ostatnią z wysp jest Torcello, które obecnie liczy zaledwie 100 mieszkańców. Architektura tej wyspy uważana jest za najstarszą na całej Lagunie Weneckiej. W VII wieku rozpoczęto tu budowę katedry Santa Maria Assunta, która dziś jest wspaniałym przykładem kościoła w stylu bizantyjsko-weneckim. Nad wyspą góruje wolnostojąca dzwonnica. Tutaj znajduje się także piękny kościół Santa Fosca z XI wieku.

Kościół został zbudowany w na planie centralnym. Z zewnątrz ma formę ośmiokąta, w który wpisano wnętrza na planie krzyża greckiego. W kościele znajdują się relikwie św. Foski, której kult związany jest ze średniowiecznymi szlakami handlowymi

Trudno uwierzyć, że dziś niemal wymarłe Torcello było dawniej areną ważnych wydarzeń, a dzięki położeniu na przecięciu szlaków handlowych opływało w dostatki. Epidemia malarii przerwała chlubną historię wyspy, której sława nigdy już nie wróciła.

Gdzie spać w Wenecji? Polecane noclegi

Jeśli zarezerwujesz nocleg za pomocą zamieszczonych we wpisie linków ja otrzymam niewielką prowizję. Dla Ciebie cena noclegu pozostaje taka sama.