Zwiedzanie Forum Romanum i Palatynu w Rzymie w 2024 roku – bilety wstępu

Forum Romanum i wzgórze Palatyn to dwa miejsca, które odgrywały kluczową rolę w historii starożytnego Rzymu. Forum Romanum było głównym placem publicznym, miejscem spotkań, handlu, rządu i religii. Palatyn był natomiast pierwszą osadą założoną na terenie Rzymu i późniejszą rezydencją cesarską. Z artykułu dowiesz się ile kosztują bilety wstępu na Forum Romanum i jak je kupić. Poznasz również przydatne wskazówki, które ułatwią zwiedzanie. 

Historia Forum Romanum

Forum Romanum zostało założone w VII wieku p.n.e. i szybko stało się centrum życia publicznego w Rzymie. Na placu i wokół Forum znajdowały się najważniejsze budynki publiczne. Miejsce to było świadkiem wielu najważniejszych wydarzeń w historii Rzymu. 

Początkowo Forum Romanum było zwykłą łąką, na której odbywały się targi. W VI wieku p.n.e., za panowania króla Tarkwiniusza Starszego, teren ten został osuszony i utwardzony. Wybudowano również pierwsze budynki publiczne, takie jak świątynia Saturna i Rostra.

W okresie republiki Forum Romanum stało się najważniejszym placem miejskim w Rzymie. To tutaj odbywały się posiedzenia senatu, przemówienia mówców, procesy sądowe, a także liczne uroczystości publiczne, takie jak walki gladiatorów czy igrzyska. To tutaj Juliusz Cezar został zamordowany w 44 roku p.n.e., a w 64 roku n.e. Neron rozkazał podpalić miasto. Na Forum znajdowały się również świątynie najważniejszych bóstw rzymskich, takich jak Jowisz, Junona i Wenus.

W okresie cesarstwa Forum Romanum zostało rozbudowane i wzbogacone o nowe budynki. Wybudowano między innymi Koloseum, Forum Trajana, Forum Cezara i Forum Nerwy.

Upadek Forum Romanum nastąpił po upadku cesarstwa rzymskiego w 476 roku n.e. Plac został zniszczony przez pożar, trzęsienia ziemi i grabieże. W średniowieczu Forum Romanum było wykorzystywane jako źródło materiałów budowlanych.

Najważniejsze wydarzenia w historii Forum Romanum

• 753 p.n.e. – legendarne założenie Rzymu przez Romulusa i Remusa
• 616 p.n.e. – ustanowienie republiki rzymskiej
• 509 p.n.e. – wygnanie Tarkwiniusza Pysznego, ostatniego króla Rzymu
• 44 p.n.e. – zamach na Juliusza Cezara
• 27 p.n.e. – ustanowienie cesarstwa rzymskiego przez Oktawiana Augusta
• 410 n.e. – zdobycie Rzymu przez Wizygotów
• 851 n.e. – trzęsienie ziemi, które zniszczyło wiele budynków na Forum Romanum
• XVIII wiek – rozpoczęcie prac archeologicznych na Forum Romanum

Wzgórze Palatyn

Palatyn to jedno z siedmiu wzgórz Rzymu, położone w pobliżu Forum Romanum i Koloseum. Według legendy to właśnie na tym wzgórzu Romulus i Remus zostali wykarmieni przez wilczycę i w 753 r. p.n.e. założyli miasto Rzym. W VI wieku p.n.e. Palatyn stał się siedzibą królów Rzymu. W tym czasie na wzgórzu wybudowano wiele budynków, w tym pałace, świątynie i place.

Wzgórze Palatyn jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Rzymie. Prace wykopaliskowe trwają tam od wieków i wciąż odkrywane są nowe, fascynujące znaleziska.

Obecnie Palatyn i Forum Romanum to jedne z najpopularniejszych atrakcji turystycznych w Rzymie. Ruiny starożytnych budowli są nadal imponujące i pozwalają wyobrazić sobie, jak wyglądało to miejsce w czasach starożytnych. 

W 2007 roku Forum Romanum i Palatyn zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Gdzie znajduje się Forum Romanum

Forum Romanum znajduje się w centrum Rzymu, pomiędzy sześcioma z siedmiu wzgórz rzymskich: Kapitolem, Palatynem, Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. Rozciąga się wzdłuż ulicy Via dei Fori Imperiali, pomiędzy Kapitolem a Koloseum, w obrębie historycznego centrum Rzymu. 

Najłatwiej dojść tu pieszo, ale jeżeli nocujesz poza centrum Rzymu bez problemu dotrzesz tu transportem publicznym.

Polecany artykuł: Komunikacja miejska w Rzymie – bilety i informacje praktyczne

Możesz skorzystać z autobusów linii 51, 75, 85, 87, 117, 118, 175, i C3, które zatrzymują się w pobliżu stacji metra Colosseo lub na przystanku autobusowym Colosseo/Via Labicana. Jednak najszybszą opcją dojazdu do Forum Romanum jest metro tarcia do Koloseum jest metro B (linia pomarańczowa). Należy wysiąść na stacji “Colosseo”. 

Godziny otwarcia Forum Romanum

Forum Romanum i Palatyn można zwiedzać przez cały rok we wszystkie dni tygodnia oprócz 1 stycznia i 25 grudnia, a w Wielki Piątek do godziny 14:00. 

Ostatnie wejście możliwe jest na godzinę przed zamknięciem.

Ceny biletów do Koloseum i Forum Romanum

Bilet do Forum Romanum uprawnia do zwiedzania Palatynu oraz Koloseum. Standardowy bilet ważny jest 24 h, ale pozwala tylko na jedno wejście do każdego z wymienionych obiektów. 

Na oficjalnej stronie rezerwacyjnej dostępne są trzy warianty biletów umożliwiających zwiedzanie Koloseum i Forum Romanum. 

Standardowy bilet 24h – Colosseum, Roman Forum, Palatine jest ważny 24 godziny i upoważnia do wejścia na Forum Romanum i Palatyn. Na podstawie tego samego biletu można zobaczyć Koloseum (zwiedzanie parteru i pierwszego poziomu, bez dostępu do areny). 

Bilet Full Experience Ticket With Entry To The Attic Of The Colosseum ważny jest 48 godzin od pierwszego użycia. Pozwala na jedno wejście na Forum Romanum i na Palatyn wraz z możliwością zwiedzenia miejsc tzw. SUPER: Dom Augusta (Casa di Augusto), Curia Iulia, Santa Maria Antiqua – Rampa di Domiziano, Aula Isiaca/Loggia Mattei, Neronian Cryptoporticus, Świątynia Romulusa i Muzeum Palatynu. Na podstawie tego samego biletu przysługuje wstęp do Koloseum (wraz z wejściem na poddasze). 

Bilet Full Experience Underground Levels and Arena ważny jest 48 godzin od pierwszego użycia. Pozwala na wejście na teren Forum Romanum i na Palatyn wraz z możliwością zwiedzenia miejsc tzw. SUPER: Dom Augusta (Casa di Augusto), Curia Iulia, Santa Maria Antiqua – Rampa di Domiziano, Aula Isiaca/Loggia Mattei, Neronian Cryptoporticus, Świątynia Romulusa i Muzeum Palatynu. Bilet upoważnia również do wejścia do Koloseum i jego kompleksowego zwiedzenia, z areną i podziemiami włącznie. 

Bilety ulgowe przysługują obywatelom krajów Unii Europejskiej w wieku od 18 do 25 lat na podstawie dokumentu tożsamości. 

Dzieci i młodzież do ukończenia 18. roku życia osoby niepełnosprawne wraz z osobą towarzyszącą mogą zwiedzać Forum Romanum za darmo.

Darmowe zwiedzenie Forum Romanum możliwe jest w każdą pierwszą niedzielę miesiąca. Niestety na te dni nie można kupić biletu online. Po odbiór bezpłatnego biletu należy stanąć w kolejce do kasy. Darmowe zwiedzanie nie obejmuje wejścia do obiektów tzw. SUPER (wcześniej wymienionych). 

Jak kupić bilet wstępu na Forum Romanum i na Palatyn

Najbardziej optymalną możliwością jest rezerwacja biletów wstępu online na oficjalnej stronie internetowej. Bilety są udostępniane z wyprzedzeniem około 7-dniowym. Ponieważ Forum Romanum i Koloseum cieszą się dużą popularnością to bilety bardzo szybko znikają. Na podstawie własnych doświadczeń polecam próbować dokonać zakupu po godzinie 14:00, kiedy do puli trafiają bilety na kolejne dni. Strona rezerwacyjna jest niestety często przeciążona i nie zawsze uda się sfinalizować zakup za pierwszym razem. Warto próbować do skutku. Zakupione bilety nie podlegają zwrotowi.

W wysokim sezonie turystycznym może się niestety zdarzyć tak, że bilety na oficjalnej stronie zostaną wyprzedane na interesujący nas dzień. W takiej sytuacji można skorzystać z oferty GetYourGuide. Bilety są droższe niż na oficjalnej stronie, ale raczej dostępne. To solidna firma. Dodatkowo, w odróżnieniu od zakupu na stronie oficjalnej, można zrezygnować z biletów na 24 godziny przed wyznaczonym wejściem i otrzymać całkowity zwrot pieniędzy.

Bilety można kupić również w kasie przy Koloseum. W kasie sprzedawane są bilety wyłącznie na ten sam dzień i na najbliższą godzinę, a ich pula jest ograniczona. 

Jak zaplanować zwiedzanie Forum Romanum i Palatynu

Ponieważ Forum Romanum i Koloseum zwiedza się na podstawie jednego biletu ważnego 24 godziny, warto się zastanowić nad kolejnością zwiedzania. Jeżeli wejście do Koloseum masz rano lub przed południem, na Forum Romanum najlepiej wybrać się po południu. W przypadku zakupu biletu z wejściem do Koloseum w godzinach popołudniowych, na Forum Romanum warto wybrać się z rana. Na zwiedzenie Forum Romanum i Palatynu potrzebujesz minimum od 2 do 4 godzin, w zależności od tego, czy masz bilet standardowy, czy też uprawniający do wejścia do miejsc SUPER. Pamiętaj, że jeśli zwiedzanie Forum Romanum przedłuży się i nie zdążysz do Koloseum na wyznaczoną godzinę, wejście przepadnie.

Polecany artykuł: Zwiedzanie Koloseum w Rzymie – bilety i rady praktyczne

Drugim ważnym elementem wyboru kolejności zwiedzania jest pogoda, a właściwie temperatura powietrza. Jeśli na zwiedzanie Rzymu wybierasz się w najcieplejszych miesiącach (czerwiec, lipiec, sierpień) wizytę na Forum Romanum najlepiej zaplanować z samego rana lub po godzinie 15:00, aby nie zwiedzać w największym upale. Zwiedzanie odbywa się bowiem na otwartej i nieosłoniętej przestrzeni, a rzymskie słońce naprawdę potrafi dać się we znaki. 

Forum Romanum i Palatyn zwiedza się w trakcie jednego wejścia. Po obu atrakcjach możesz swobodnie się przemieszczać, ale musisz pamiętać, że jeśli po zobaczeniu Forum Romanum opuścisz teren stanowiska archeologicznego, nie będziesz już mieć możliwości ponownego wejścia i zobaczenia Palatynu. 

Wybierając się na zwiedzanie koniecznie załóż wygodne obuwie. W trakcie zwiedzania wchodzi się sporo pod górkę i schodzi w dół, a także spaceruje się po kamienistych i wyboistych ścieżkach, często usianych drobnymi kamykami. Założenie sandałów stanowczo nie jest dobrym pomysłem. Należy również pamiętać o nakryciu głowy. Przed słońcem możesz jedynie schronić się na Palatynie. Na pozostałym terenie trudno uświadczyć choć kawałek cienia.

Na czas zwiedzania zabytków Forum Romanum możesz również zabrać ze sobą wodę. Na terenie stanowiska archeologicznego znajduje się jednak kilka ujęć chłodnej wody pitnej, z których możesz skorzystać. Trzeba mieć tylko własną butelkę. 

Wejście na Forum Romanum oraz Palatyn

Na teren Forum Romanum można się dostać dwoma wejściami. Pierwsze z nich znajduje się tuż obok Koloseum i Łuku Konstantyna Wielkiego jest zwykle mocno oblegane przez turystów. Oddalając się od Koloseum należy kierować się ulicą Via Sacra w stronę Łuku Tytusa. Na bramce należy przejść kontrolę bezpieczeństwa i wyłożyć na taśmę wszystkie przedmioty metalowe. Po przejściu bramek znajdujemy się przy łuku triumfalnym, skąd można podziwiać pierwsze widoki na zabytki znajdujące się na terenie Forum. 

Drugie wejście znajduje się nieco dalej, przy ulicy Via di San Gregorio 30. Wejście to prowadzi również na wzgórze Palatyn. 

Niezależnie od tego, z którego wejścia skorzystasz zwiedzisz dokładnie te same miejsca i zabytki. 

Zabytki na Forum Romanum

Forum Romanum jest największym i najlepiej zachowanym antycznym forum w Rzymie. Było to centrum życia politycznego, religijnego i handlowego starożytnego Rzymu. Na jego terenie znajduje się wiele zabytków. Poniżej znajdziesz krótkie informacje o większości z nich.

• Łuk Tytusa – jednoprzelotowy łuk triumfalny wzniesiony w 81 roku n.e. ku czci Tytusa, cesarza rzymskiego i jego ojca Wespazjana, za ich zwycięstwo w wojnie żydowskiej i zdobycie Jerozolimy w 70 roku n.e.
• Rostra – to platforma, z której politycy i wodzowie wygłaszali przemówienia do ludu. Została wzniesiona w VI wieku p.n.e. i była wielokrotnie przebudowywana. To właśnie z niej Juliusz Cezar wypowiedział swoje słynne słowa “Veni, vidi, vici” (“Przyszedłem, zobaczyłem, zwyciężyłem”).
• Bazylika Emiliusza (Basilica Aemilia) – była jedną z najważniejszych budowli publicznych na Forum Romanum. Zbudował ją w 179 roku p.n.e. Lucjusz Emiliusz Lepidus Paullus. Po pożarze w 52 roku p.n.e. została odrestaurowana przez Marka Emiliusza Lepidusa, od którego wzięła swoją nazwę.
• Bazylika Maksencjusza – to największa bazylika w starożytnym Rzymie. Została rozpoczęta przez Maksencjusza w 308 roku n.e. i ukończona przez Konstantyna Wielkiego w 312 roku n.e., po jego zwycięstwie w bitwie przy moście Milvius. Bazylika była przeznaczona na cele sądownicze i administracyjne, ale służyła również do organizacji publicznych spotkań i uroczystości.
• Świątynia Saturna – to świątynia poświęcona bogu Saturnowi, który był patronem rolnictwa i handlu. Została wzniesiona w VI wieku p.n.e. i była wielokrotnie przebudowywana. Przechowywano w niej skarb państwa rzymskiego.
• Świątynia Kastora i Polluksa – jest jedną z najstarszych świątyń w Rzymie. Była poświęcona bliźniaczym bogom Kastorowi i Polluksowi, którzy byli patronami żeglarzy i podróżników. Została wzniesiona w V wieku p.n.e.
• Świątynia Wenus i Romy – to świątynia poświęcona bogini Wenus (cella wchodnia) i bogini Romie (cella zachodnia). Została wzniesiona przez cesarza Hadriana w I wieku p.n.e.
• Świątynia Antonina i Faustyny – to zbudowana z trawertynu świątynia poświęcona cesarzowi Antoninowi Piusowi i jego żonie Faustynie Starszej. Została zbudowana w latach 141-145 n.e.
• Bazylika Julia – pierwsza bazylika w Rzymie wzniesiona przez cesarza Juliusza Cezara w I wieku p.n.e. Została wzniesiona w miejscu, w którym kiedyś stała świątynia Junony Monety, strażniczki skarbu państwa.
• Świątynia Westy – jedna z najstarszych świątyń Rzymu, poświęcona bogini ogniska domowego. Powstała najprawdopodobniej w VII wieku p.n.e.
• Świątynia Romulusa – to mała okrągła świątynia zbudowana w III wieku n.e. przez Maksencjusza, cesarza rzymskiego. Pierwotnie była poświęcona Jowiszowi, a następnie Romulusowi, zmarłemu synowi Maksencjusza. 
• Świątynia Boskiego Juliusza (Świątynia Cezara) – to świątynia poświęcona Juliuszowi Cezarowi, który po swojej śmierci został uznany za boga przez Senat Rzymski.
• Tabularium – to budynek archiwów państwowych, wzniesiony w I wieku p.n.e. przez Juliusza Cezara. Budynek ten był dwupiętrowy i miał powierzchnię około 10.000 m². W archiwach przechowywano dokumenty państwowe, takie jak ustawy, traktaty i rozporządzenia.
• Kolumna Fokasa – to pomnik ku czci bizantyjskiego cesarza Fokasa. Powstała w 608 roku i była ostatnią budowlą dodaną na Forum Romanum. 
• Świątynia Wespazjana – poświęcona cesarzowi Wespazjanowi i jego synowi Tytusowi. Została zbudowana w latach 75-81 n.e.
• Hale Trajana – zostały zbudowane w latach 107-113 n.e. przez cesarza Trajana. Hale są jednym z najlepiej zachowanych kompleksów handlowych z czasów starożytnego Rzymu. Były wykorzystywane do handlu różnymi towarami, w tym żywnością, winem, olejem i wyrobami rzemieślniczymi. Hale były również wykorzystywane do organizowania wystaw i festiwali.
• Curia Iulia – była miejscem obrad senatu rzymskiego. Została zbudowana przez Juliusza Cezara w 44 roku p.n.e. i ukończona przez jego następcę, Augusta, w 29 roku p.n.e. To tutaj senat głosował o wojnie, pokoju i mianowaniu urzędników. Również tutaj w 44 roku p.n.e. został zamordowany Juliusz Cezar.
• Łuk Septymiusza Sewera – wykonany z białego marmuru i ozdobiony reliefami łuk triumfalny wzniesiony w 203 roku n.e. ku czci Septymiusza Sewera i jego synów Karakalli i Gety. Upamiętnia on zwycięstwa cesarza odniesione podczas kampanii wojennych na wschodzie. 

Zabytki na wzgórzu Palatyn

Forum Romanum połączone jest ze wzgórzem Palatyn. Moim zdaniem zaraz na początku zwiedzania, po dojściu do Łuku Tytusa warto skręcić w lewo i wejść na samą górę. Na wzgórzu zachowało się wiele zabytków z różnych okresów historycznych. Do najważniejszych z nich należą:

• Dom Liwii – willa, która została zbudowana w I wieku p.n.e. dla cesarzowej Liwii, trzeciej żony Oktawiana Augusta. Willa ta była jednym z najpiękniejszych i najbardziej luksusowych domów w Rzymie. 
• Pałac Domicjana – największy pałac rzymski, zbudowany w I wieku n.e. przez cesarza Domicjana. Pałac ten był położony na północnym zboczu Palatynu i był otoczony wysokimi murami. 
• Świątynia Jowisza Statora – to świątynia zbudowana w IV w. p.n.e. na polecenie króla Tarkwiniusza Pysznego. Świątynia była poświęcona Jowiszowi, rzymskiemu bogu nieba i piorunów. Świątynia była zbudowana z trawertynu i miała 6 kolumn.
• Grota Lupercal – niewielka jaskinia położona u podnóża Palatynu. Według legendy to właśnie w tej grocie wilczyca karmiła mitycznych braci Romulusa i Remusa, którzy później stali się założycielami Rzymu.
• Domus Augustana – to pałac cesarski zbudowany na polecenie cesarza Augusta w I w. p.n.e. Pałac był zbudowany na planie prostokąta i składał się z wielu pomieszczeń, w tym sypialni, jadalni i gabinetów. Pałac był zdobiony licznymi freskami i mozaikami.
• Pałac Septymiusza Sewera – pałac, który został zbudowany w II wieku n.e. przez cesarza Septymiusza Sewera. Pałac ten był położony na południowym zboczu Palatynu i był otoczony ogrodami.
• Świątynia Wiktorii – to świątynia zbudowana w I wieku p.n.e. na polecenie cesarza Augusta. Była poświęcona Wiktorii, rzymskiej bogini zwycięstwa. Świątynia była zbudowana z trawertynu i miała 10 kolumn.
• Pałac Flawiuszy (Domus Flavia) – to monumentalny pałac cesarski zbudowany na polecenie cesarza Domicjana w I w. n.e. Pałac składał się z dwóch części: reprezentacyjnej oraz prywatnej. W pałacu znajdowała się również biblioteka, teatr i termy.

Na wzgórzu Palatyn znajduje się punkt widokowy, z którego można podziwiać wspaniałą panoramę całego Forum Romanum oraz widoki na pobliskie Koloseum. Innym miejscem, skąd można zobaczyć całe Forum Romanum, choć widoki nie są tak spektakularne, jest taras widokowy przy Via del Fori Imperiali.