Kiedy wędrujesz w górach często zastanawiasz się, co oznaczają kolory szlaków, po których się poruszasz. W Polsce panuje powszechne i błędne przekonanie, że kolor szlaku pieszego oznacza stopień jego trudności. Tak jest w istocie w przypadku tras narciarskich, ale nie pieszych szlaków turystycznych w górach.
W tym artykule
Dlaczego oznacza się szlaki turystyczne?
Szlaki turystyczne są wytyczane i oznaczane w celu ułatwienia turystom dotarcia do najciekawszych miejsc regionu i łatwiejszego przemieszczania się w górach. Szlaki lądowe wykorzystują drogi i ścieżki biegnące w terenie, a szlaki wodne przebiegają przez akweny i cieki wodne. Warto mieć świadomość, że w Polsce na obszarach parków wodnych i rezerwatów przyrody szlaki turystyczne są zazwyczaj jedynymi dopuszczalnymi trasami, po których mogą się poruszać osoby nieposiadające specjalnego zezwolenia.
Kiedy powstały szlaki turystyczne w Polsce?
Pierwsze szlaki turystyczne w Polsce zostały wytyczone przez Towarzystwo Tatrzańskie już w roku 1887. Obecnie przez nasz kraj przebiega około 63 tysiące szlaków pieszych, rowerowych, narciarskich, konnych oraz wodnych. Na stronie internetowej PTTK można znaleźć instrukcję dotyczącą Znakowania Szlaków Turystycznych, jednakże próżno tam szukać wytycznych dotyczących stosowania kolorów.
W Polsce za znakowanie szlaków turystycznych odpowiada właśnie PTTK. Z kolei na terenie Parków Narodowych znakowaniem szlaków zajmuje się jego dyrekcja w porozumieniu z PTTK.
Jak są oznaczane szlaki?
Na terenie naszego kraju stosowane jest oznakowanie szlaków w formie trzech poziomych i przylegających do siebie pasków umieszczanych na drzewach, skałach i murach położonych przy szlaku. Często też stosuje się słupy z umieszczonymi na nich strzałkami oznaczonymi kolorami szlaków, z informacją o czasie przejścia do najbliższych punktów charakterystycznych (np. schroniska, polany).
Dwa zewnętrzne paski znaku są barwy białej, natomiast środkowy może mieć kolor czerwony, niebieski, żółty, zielony lub czarny. Typowe wymiary znaku turystycznego to 9x15cm. Przyjęło się, że oznaczenia powinny być rozmieszczone w takiej odległości od siebie, aby z danego miejsca widoczne były kolejne oznaczenia, do przodu i do tyłu szlaku. W praktyce znaki turystyczne nie powinny być oddalone od siebie o więcej niż 50 m.
Co oznaczają kolory szlaków?
Kolory szlaków górskich pozwalają turystom na wybór odpowiedniej trasy pod względem zarówno dystansu, najciekawszych pod kątem krajobrazów i przyrody miejsc oraz miejsc charakterystycznych dla regionu. Kolory szlaków mają zatem związek z ich długością, przebiegiem, a także stopniem ważności.
Polecany artykuł: Co zabrać na wyjście w góry – niezbędnik turysty
Jak za moment się przekonasz, kolory szlaków nie mają żadnego związku z poziomem trudności ich pokonania. Warto jednak wiedzieć, co dany kolor szlaku oznacza. Wiedza ta z pewnością będzie pomocna przy planowaniu wędrówki w taki sposób, aby uniknąć przykrych niespodzianek. Przede wszystkim lepiej będziemy mogli dobrać odpowiednią odzież, sprzęt i ilość prowiantu dla własnego bezpieczeństwa.
Poniżej wyjaśniam co oznaczają poszczególne kolory szlaków.
Szlak czerwony
To główny i najważniejszy szlak na danym terenie, charakteryzujący się znaczną długością. Kolorem czerwonym oznaczone się również inne szlaki biegnące na danym terenie, które niekoniecznie są szlakiem głównym. Szlak czerwony prowadzi zwykle przez najbardziej spektakularne i ciekawe krajobrazowo miejsca danego regionu, a w wyższych partiach górskich szlak ten wiedzie zazwyczaj przez najwyższe kulminacje danego pasma. Z punktu widzenia turystycznego szlak czerwony to najbardziej wartościowa i atrakcyjna dla turystów trasa. Mimo, że szlak czerwony prowadzi przez najciekawsze miejsca, to jednak nie obejmuje wszystkich punktów wartych zobaczenia, do których często nie poprowadzono szlaków turystycznych.
Szlak niebieski
To drugi, co do ważności szlak. Szlaki niebieskie są trasami dalekobieżnymi. Decydując się na wybór tego szlaku trzeba brać pod uwagę, że trzeba pokonać dłuższy dystans niż na szlaku głównym (czerwonym).
Szlak czerwony oraz szlak niebieski oznacza trasę co prawda wygodną i stosunkowo łatwą, ale długą, biegnącą niejako dookoła.
Szlak żółty
Jest to szlak łącznikowy oraz dojściowy. Wędrując tym szlakiem mamy do pokonania zazwyczaj bardzo krótki dystans.
Szlak zielony
Kolorem zielonym oznacza się szlaki prowadzące do charakterystycznych miejsc w danym rejonie oraz łączące najciekawsze miejsca. Zielony szlak wbrew pozorom nie oznacza trasy o najmniejszym poziomie trudności.
Szlaki żółte i zielone, w odróżnieniu do czerwonych i niebieskich, oznaczają zazwyczaj trasy krótkie. W odróżnieniu od szlaków czerwonych i niebieskich, często są prowadzone na skróty, ale za to w stromym i nieco trudniejszym terenie.
Szlak czarny
Takie oznaczenie stosowane jest zdecydowanie najrzadziej, głównie z racji na stosunkowo małą widoczność. Szlak czarny to krótki szlak dojściowy.
Inne oznaczenia na szlakach
Oprócz kolorów szlaków na turystycznych trasach górskich można się również spotkać z dodatkowymi oznaczeniami.
Wykrzyknik
Występuje w połączeniu z podstawowym oznaczeniem szlaku i informuje o nagłej i niespodziewanej zmianie jego kierunku. Warto zatrzymać się i dokładnie rozejrzeć, aby dalej pójść w dobrym kierunku.
Do obiektu noclegowego
Idąc w kierunku, który pokazuje ten znak, masz pewność, że dojdziesz do schroniska.
Początek i koniec
Rzadko spotykane oznakowanie początku lub końca szlaku.
Półkrzyż
Przez skojarzenie ze znakiem drogowym często jest mylony z rozgałęzieniem bądź rozdrożem szlaku. Tak naprawdę znak ten mówi o tym, że zbliżasz się do obiektu krajoznawczego, czyli zabytku lub pomnika.
Trójkąt
Wbrew pozorom nie oznacza toalety, a szczyt lub wzniesienie, na którym znajduje się punkt widokowy.
Półkole
Taki znak informuje o ujęciu wody pitnej.
Wyżej wymienione oznaczenia obowiązują na wszystkich łańcuchach i pasmach górskich w Polsce.
Infrastruktura szlaków turystycznych
Bez względu na kolory szlaków i dodatkowe oznaczenia górskim trasom turystycznym może towarzyszyć odpowiednia infrastruktura, tj.:
- tablice z opisem o szlaku,
- przejścia,
- miejsca do odpoczynku i ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (ławki, wiaty),
- sztuczne ułatwienia w postaci schodów, poręczy, drabinek, klamr, łańcuchów itp.
A jak jest w innych krajach?
W Czechach i na Słowacji znakowanie szlaków pieszych jest prawie identyczne z polskim. W tych krajach również stosuje się dwa białe paski z kolorowym w środku. Różnice polegają na rozmiarach oznaczeń w terenie. U naszych południowych sąsiadów znaki te są węższe oraz czasami występuje niewielka przerwa pomiędzy paskiem kolorowym a białymi. W Czechach na tablicach podawane są kilometry, natomiast na Słowacji, podobnie jak w Polsce, czasy przejść danego szlaku. W tych dwóch krajach nie występują jednak szlaki turystyczne w kolorze czarnym.
W innych krajach Europy oznaczenia szlaków są bardzo różne, bowiem każdy kraj stosuje swoje własne regulacje. Dla przykładu, w państwach byłej Jugosławii często symbolem szlaku jest białe kółko otoczone czerwonym paskiem, a na tablicach informacyjnych podaje się szacowane czasy przejść.
Mam nadzieję, że już wiesz, co oznaczają kolory szlaków.
