Split – 4 miejsca, które warto zobaczyć

Split to ważny ośrodek miejski i węzeł komunikacyjny w Chorwacji. Główną atrakcją tego miasta są historyczne ruiny Pałacu Dioklecjana. Urzekające uliczki starego miasta biegną w miejscu murów olbrzymiego pałacu. Split to miasto niezwykłe, a dawny pałac cesarski nadal imponuje rozmiarami mimo, że jest zdewastowany i zniszczony.

Oprócz Dubrownika to właśnie Split warto odwiedzić w Chorwacji. Miasto położone jest w środkowej części Dalmacji, bezpośrednio nad Morzem Adriatyckim.

Po wjeździe do Splitu należy kierować się w stronę starówki, gdzie znajdują się wszystkie atrakcje miasta: Pałac Dioklecjana, katedra św. Dujama, promenada nadmorska oraz morski port pasażerski. Mimo, że Split jest drugim, co do wielkości miastem w całej Chorwacji, liczącym ponad 200 tys. mieszkańców, to posiada charakterystyczny klimat cichego, nadmorskiego miasteczka.

Historia Splitu

Pierwotnie na tym terenie, koło Salony, znajdowała się osada greckich kolonistów zwana “Asphalatos”. W okresie cesarstwa rzymskiego Split nazywano “Spalatum”, co bezpośrednio wskazuje na związek z pałacem Dioklecjana (“palatium” oznacza siedzibę władcy). Od roku 395 Spalatum znalazło się na terenie Bizancjum.

W VIII wieku nastąpił wzrost znaczenia portu handlowego w Splicie. Ścierały się tu wpływy chorwackie, węgierskie i weneckie. W roku 1069 Split został włączony do Chorwacji, a następnie w 1105 r. trafił pod władzę Węgier. W roku 1420 Split znalazł się na kilkaset lat pod władzą Republiki Weneckiej. Od 1918 r. Split stał częścią Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. Po latach włoskiej okupacji w czasie II wojny światowej Split znalazł się w granicach socjalistycznej Jugosławii Josipa Broz Tito.

Od 1991 r. po wojnie domowej na Bałkanach, Split należy do Chorwacji.

Co warto zobaczyć w Splicie?

Wszystkie najważniejsze zabytki miasta znajdują się w ścisłym centrum na terenie dawnego pałacu cesarskiego. Na zwiedzanie Splitu w zupełności wystarczy jeden dzień, a jeśli skoncentrujemy się na Pałacu Dioklecjana i jego najbliższych okolicach, kilka godzin będzie wystarczające.

W odległej o 8 km Salonie znajdują się warte zobaczenia ruiny z czasów rzymskich. Split może być bazą wypadową do wycieczki do Trogiru, Szybenika, Parku Narodowego Krka oraz na wyspy: Brač, Vrboska i Šolta.

---

Kochasz historię, przyrodę i plaże? W takim razie zwiedzanie wysp i pałac Dioklecjana to coś w sam raz dla Ciebie. Oto kilka atrakcji i wycieczek ze Splitu, które mogą Cię zainteresować:

Pałac Dioklecjana

Mimo, że Pałac Dioklecjana to najważniejszy zabytek Splitu, wcale nie tak łatwo go zauważyć. Pałac jest jakby porozrzucany po całym starym mieście. Ten prostokątny pałac jest ogromny. Ma wymiary 215 m x 181 m i zajmuje powierzchnię około 39 tys. m².

Pałac został wzniesiony w latach od 295 r. do 305 r. dla cesarza Dioklecjana jako letnia rezydencja połączona z obozem wojskowym. Jako budulca użyto marmurów z wyspy Brač oraz z Włoch i Grecji. Pałac otaczają grube i wysokie mury obronne z licznymi basztami.

Wewnątrz cesarskiego pałacu biegły dwie prostopadłe ulice kończące się czterema bramami: złotą – od północy, srebrną – od wschodu, brązową – od południa oraz żelazną – od zachodu. Nazwy bram wzięły się od metali, z których były wykonane ich dekoracje. Na skrzyżowaniu tych ulic znajdował się wielki dziedziniec, na którym cesarz pokazywał się, stając na specjalnym balkonie jego prywatnych apartamentów.

Z dawnej świetności pałacu dziś niewiele pozostało. Z zabudowań pałacu do czasów współczesnych przetrwały m.in. północna brama pałacowa (Złota Brama), przez którą 1 czerwca 305 r. przybył do pałacu Dioklecjan, Westybul (coś w rodzaju przedpokoju), Perystyl, mauzoleum przebudowane na katedrę oraz świątynia Jowisza (obecne Baptysterium).

Pałacowy dziedziniec, czyli perystyl znajduje się w centralnej części budowli i stanowi najlepiej zachowany fragment pałacu. Perystyl ma kształt prostokąta i jest położony nieco niżej niż otaczające go ulice. Wzdłuż dłuższego boku dziedzińca stoi sześć granitowych kolumn korynckich, połączonych łukami i ozdobionych kamiennym fryzem.

Budowla była w przeszłości niszczona przez barbarzyńskie plemiona. W obrębie pałacu przez wieki budowano domy mieszkalne i inne budowle miejskie. Obecnie w pałacowych murach znajduje się około 220 budynków, w których mieszka około 3.000 ludzi.

Zwiedzanie ruin zamku znajdujących się na powietrzu jest bezpłatne. Biletowane jest wejście do podziemi, które bardzo dobrze się zachowały. Być może dlatego, że do roku 1956 r. były zasypane gruzem.

Warto zauważyć, że obręb starego miasta w Splicie jest wyznaczony przez mury pałacu Dioklecjana. Spacerując uliczkami starówki, tak naprawdę idziemy przez dawne pałacowe korytarze. To jeszcze bardziej obrazuje rozmach dawnego pałacu.

Stare Miasto w Splicie to w zasadzie Pałac Dioklecjana, bo to właśnie mury tej niezwykłej budowli wyznaczają dziś obręb tutejszej starówki. Kompleks, który został wzniesiony dla abdykującego cesarza, pełnił zarówno funkcje militarne, mieszkalne jak i reprezentacyjne. Dzisiejsze uliczki to dawne pałacowe korytarze.

Pałac Dioklecjana w czasach swojej świetności był zaopatrywany w wodę przez 9-kilometrowy akwedukt, który łączył pałac z rzeką Jadro. Akwedukt znajduje się na południe od Salony, a można go zobaczyć z obwodnicy Splitu.

Wstęp na teren Pałacu jest bezpłatny, natomiast wejście do podziemi Pałacu Dioklecjana jest płatne – 5,50 €.

Katedra św. Dujama

Świątynię wzniesiono na początku IV wieku ku czci świętego Dujama (Domniona), jednego z pierwszych męczenników chrześcijańskich. Święty jest również patronem Splitu. Katedra św. Dujama znana jest również jako katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Obecnie jest to główna świątynia rzymskokatolickiej archidiecezji splicko-makarskiej w Chorwacji.

Biorąc pod uwagę wiek budynku to najstarsza katedra na świecie. Co roku w maju w dniu św. Dujama wyrusza stąd słynna procesja.

Budowla ma kształt rotundy z wysoką dzwonnicą. Na przestrzeni wieków budynek był wielokrotnie przebudowywany, co zaowocowało mieszanką różnych stylów architektonicznych.

Niegdyś było to Mauzoleum Dioklecjana, wchodzące w skład Pałacu Dioklecjana. W świątynię chrześcijańską przekształcono tą budowlę na przełomie VII i VIII wieku. Wejścia do świątyni strzegły kiedyś przez sfinksy przywiezione z Egiptu. Dziś na straży pozostał tylko jeden z nich.

W katedrze znajdują się płaskorzeźby, obrazy i ołtarze pochodzące z XII-XV wieku. Na uwagę zasługują m.in. bogato zdobiony barokowy ołtarz, średniowieczna kaplica św. Anastazego, płaskorzeźba przedstawiająca biczowanie Chrystusa oraz barokowy relikwiarz ze szczątkami św. Dujama.

Polecany artykuł: Trogir – 6 miejsc, które warto zobaczyć

Wewnątrz zachowały się dwa rzędy kolumn korynckich kolumn a także fryz z medalionami, na których przedstawiono Dioklecjana i jego rodzinę. Katedralny skarbiec gromadzi bogate zbiory srebrnych i złotych naczyń liturgicznych, zaś w katedralnym archiwum znajduje się m.in. ewangelia z VIII wieku. Można tu również podziwiać orzechowe drzwi z 1214 r. przedstawiające 28 scen z życia Chrystusa.

Dzwonnica katedry wznoszona była na przestrzeni XIII-XVI wieku i liczy 61 wysokości. Ponieważ na przełomie XIX i XX wieku dzwonnicy groziło zawalenie, w roku 1908 została ona rozebrana i zbudowana powtórnie. Ze szczytu dzwonnicy można podziwiać wspaniały widok na starówkę oraz Adriatyk.

Godziny zwiedzania Katedry św. Dujama

Cennik biletów wstępu do Katedry św. Dujama

Katedrę św. Dujama można zwiedzać od poniedziałku do soboty w godzinach 08:00-20:00, a w niedziele i święta w godzinach 12:30-18:30.

Port i promenada w Splicie

Split od początku związany był z morzem. Z położonego obok dworca kolejowego dużego portu pasażerskiego kursują stąd statki wycieczkowe oraz państwowe promy. Popłynąć można na wyspy Korčula, Vis, Hvar, Budikovac, Šolta, Brač lub Čiovo, a także do Trogiru i do Włoch.

Przed rezydencją Dioklecjana ciągnie się długa i niezwykle popularna promenada, czyli Splitska Riva (Obala hrvatskog narodnog preporoda). To jedno z miejsc obowiązkowych w trakcie spaceru po mieście. Tutaj toczy się towarzyskie życie Splitu.

W tym miejscu spotkamy zarówno tutejszych mieszkańców, jak również turystów. Spacerując po promenadzie usłyszymy zarówno język francuski, włoski, niemiecki, polski, angielski jak i chorwacki.

Ostatnia część promenady w Splicie znajduje się najbliżej murów starówki. Tutaj mieszczą się liczne restauracje i kawiarnie.

Promenada ciągnie się wzdłuż części portu. Podczas spaceru mamy wyśmienity widok na Adriatyk oraz promy i statki. Od strony morza rosną wysokie palmy. Uroku temu miejscu nadają również liczne trawniki z różnymi odmianami kwiatów.

W pobliży promenady, na południowy-zachód od Pałacu Dioklecjana znajduje się Voćni trg (Trg braće Radić). To pamiątka po dawnym targu, na którym kobiety z okolicznych wiosek sprzedawały owoce (warzywa sprzedawano na sąsiednim placu Marulić, na zachód od Voćni). Po zachodniej stronie placu znajduje się XV-wieczna ośmioboczna wieża wenecka zbudowana w czasie, gdy miastem rządzili Wenecjanie, a po północnej stronie placu stoi barokowy pałac Milesi.

Pomnik Grzegorza z Ninu

Tuż obok Złotej Bramy (bramy północnej) stoi pomnik Grzegorza z Ninu. W żadnym wypadku nie powinno się ominąć w trakcie zwiedzania Splitu.

Pomnik, którego autorem jest słynny chorwacki rzeźbiarz Ivan Meštrović, odsłonięto w rocznicę 1000-lecia śmierci biskupa.

Pierwotnie pomnik wzniesiono w centrum Pałacu Dioklecjana. Podczas II wojny światowej został przeniesiony poza miasto. W 1954 roku pomnik przeniesiono do obecnej lokalizacji.

Grzegorz z Ninu (Grgur Ninski) jest bardzo ważną postacią w historii Chorwacji. Żył on w X wieku i w latach 900-929 był biskupem Ninu. Był wielkim obrońcą języka i pisma słowiańskiego i propagatorem wprowadzenia języka chorwackiego do liturgii katolickiej.

Stojąc przy pomniku Grzegorza nie zapomnij dotknąć jego dużego palca lewej stopy. Jeśli wierzyć legendzie, powinno to zapewnić Ci zdrowie i szczęście.

Na koniec pobytu w Splicie gorąco polecam zapuszczenie się w uliczki miasta, aby poczuć do końca klimat tego miasta.

Gdzie nocować w Splicie? Polecane noclegi

Jeśli zarezerwujesz nocleg za pomocą zamieszczonych we wpisie linków ja otrzymam niewielką prowizję. Dla Ciebie cena noclegu pozostaje taka sama.