Najciekawsze atrakcje w Pradze – 17 miejsc w stolicy Republiki Czeskiej

Ahoj! Marzysz o tym, aby zgubić się na chwilę w labiryncie uliczek i spotkać kota wygrzewającego się leniwie na parapecie okna? Lubisz wielkie miasta, które jednak nie przytłaczają swoją rozległością? Odwiedź magiczną Pragę. Jedni będą zachwycać się tu wytartymi od podeszw chodnikami, inni opowiedzą jak wracając z piwnego szlaku i czekając na nocny tramwaj na nabrzeżu spotkali prawdziwą rusałkę, a zdarzają się i tacy, co mówią, że najpiękniejsza w Pradze jest Wieża telewizyjna na Žižkovie, bo to jedyne miejsce, z którego jej nie widać. Poznaj najciekawsze atrakcje w Pradze.

Przedstawienie całego piękna grodu nad Wełtawą jest zadaniem niezwykle trudnym ponieważ bogactwo Pragi wymyka się wszelkim próbom definicji, klasyfikacji czy opisu. Praga o każdej porze roku, w dzień czy w nocy, jest po prostu miastem magicznym. Stolica Czech jest nie tylko jednym z najpiękniejszych miast Europy Środkowej, ale też najczęściej odwiedzanym przez turystów z całej Europy. To nie Wiedeń, Budapeszt czy Berlin, ale właśnie Praga jest głównym celem wycieczek Polaków, którzy ze względu na brak bariery językowej czują się tu niemal jak w domu. Położona w malowniczej dolinie nad Wełtawą stolica Republiki Czeskiej posiada wiele imion, przy czym każde charakteryzuje miasto na swój sposób.

Praga zawsze odgrywała ważną rolę w dziejach narodu i państwa czeskiego, ale także w historii całej Europy. Cieszyła się opinią jednego z najpiękniejszych miast na świecie, któremu hołd składały wybitne osobistości. Wedle słów średniowiecznego kronikarza Kosmasa “Praga jest panią całych Czech i matką miast”. Bardzo często określa się ją także mianem kamiennej czy złotej. Niektórzy mówią o niej “miasto o 100 wieżach”. Ze względu na położenie na 9 płaskich wzgórzach nazywana jest także Rzymem Północy, choć stolica Italii rozciąga się na 7 wzniesieniach.

Dzieje nadwełtawskiego grodu zaczynają się od legendarnej księżnej Libuszy, założycielki rodu Przemyślidów, którzy rządzili Czechami nieprzerwanie od IX do XIV wieku. W czasach słynnego księcia, późniejszego świętego, Wacława żyjącego w latach 907-935, kraj został schrystianizowany, natomiast za panowania Przemysła Otokara II stał się mocarstwem. Żelazny król został jednak w 1278 roku pokonany i zabity przez Rudolfa Habsburga, przedstawiciela dynastii, która w następnych latach miała decydujący wpływ na losy królestwa.

Okres największego rozkwitu przeżywała Praga w XIV wieku za panowania cesarza Karola IV, syna Jana Luksemburczyka i ostatniej Przemyślidówny – Elżbiety. Karol IV przeniósł tu swoją siedzibę i rozpoczął szereg prac budowlanych. W 1348 roku założył pierwszy w Europie Środkowej uniwersytet, który czynny jest do dziś. Za panowania jego syna Wacława IV kryzys gospodarczy, który ogarnął sąsiednie kraje rozszerzył się także na Czechy. Zubożenie ludności wzmagało jej radykalizm skierowany między innymi przeciw bogatemu kościołowi. Pierwszy reformator europejski Jan Hus został w 1415 roku spalony na stosie w Konstancji jako heretyk.

W 1419 roku husyci wyrzucili 7 rajców miejskich z okien Ratusza, co stało się zarzewiem kilkunastoletnich wojen husyckich. Nazwa tego specyficznego sposobu uprawiania czeskiej polityki wzięła się od łacińskiego “de fenestra” czyli “przez okno”.

Po wygaśnięciu wojen husyckich na Zamku Praskim rezydowali Jagiellonowie, ale w 1526 roku na tronie czeskim pojawili się Habsburgowie, którzy przenieśli swój dwór do Wiednia. Dopiero za panowania Rudolfa II Praga ponownie stała się pełnym blasku centrum Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, miastem astronomów, artystów i alchemików z całej Europy.

Niestety do ponownego upadku Pragi znów przyczyniły się burzliwe konflikty religijne, tym razem pomiędzy protestantami i popieranymi przez Habsburgów katolikami. Po śmierci Rudolfa II Habsburgowie przenieśli się do Wiednia.

W 1618 roku protestancka szlachta czeska wyrzuciła namiestników cesarskich przez okno Zamku Praskiego, wszczynając antyhabsburskie powstanie. Klęska protestantów w bitwie pod Białą Górą w 1618 roku była przygrywką do wojny trzydziestoletniej. Ostatnie strzały wojny padły w Pradze w 1648 roku podczas oblężenia miasta przez Szwedów. Kraj został zdominowany przez Habsburgów na całe 300 lat.

Obudzona w XIX wieku świadomość narodowa Czechów zaowocowała proklamacją Republiki Czechosłowackiej w 1918 roku, która niestety już w 1938 roku została na mocy haniebnego Układu Monachijskiego oddana na pastwę hitlerowskich Niemiec. Pragę od najstarszych lat zamieszkiwały trzy narody: czeski, niemiecki i żydowski. II wojna światowa spowodowała, że jeden z tych narodów uległ prawie zupełnej zagładzie, a drugi musiał stąd odejść.

Niezbyt długo dane było Czechom cieszyć się wolnością. Po wojnie światowej nadeszła bowiem noc dyktatury ze wschodu, w czasie której stalinizm z całą bezwzględnością zapanował nad życiem obywateli. Poprzez pucz przeprowadzony w 1948 roku do władzy doszli komuniści. Ich totalitarny reżim w 1968 roku chyba nieco przedwcześnie próbował zreformować Alexander Dubček. Sowieckie czołgi zgotowały smutny koniec owej próbie reform zwanej Praską Wiosną.

Polecany artykuł: Praga w jeden dzień – co zobaczyć w stolicy Czech

Kres realnego socjalizmu przyniosły wreszcie demonstracje na ulicach Pragi w listopadzie 1989 roku, nazwane później Aksamitną Rewolucją ze względu na pokojowy przebieg. W grudniu 1989 roku na czele państwa stanął pisarz i dramaturg, sygnatariusz Karty 77, dysydent więziony w czasach komunistycznego reżimu – Václav Havel. Praga obudziła się z letargu i powoli zaczęła wracać do dawnej świetności.

Liczba odwiedzających miasto gości zwiększa się systematycznie, a sezon turystyczny trwa tu praktycznie przez cały rok. Historyczne centrum stolicy składające się z 4 średniowiecznych terenów osadniczych: Starego Miasta, Nowego Miasta, Malej Strany i Hradczan, jest największym objętym ochroną zespołem miejskim w Republice Czeskiej z największą liczbą zabytków kultury narodowej. Zasłużenie znalazło się więc na Liście Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Oblicze Pragi dopełnia 14 monumentalnych mostów rozpostartych nad malowniczo wijącą się Wełtawą. Najstarszy i najbardziej unikalny zbudowany w 1357 roku nosi imię swojego fundatora Karola IV.

Z Praskiego Zamku rozpościera się najbardziej zachwycający i ulubionym przez fotografów widok na Hradczany uwieczniony na setkach pocztówek. Zwiedzanie Pragi warto zacząć od tego miejsca. I to właśnie poczynając od Hradczan prezentuję najciekawsze atrakcje w Pradze w kolejności, która pozwoli wybrać się na interesującą wycieczkę, której koniec znajduje się w Wyszehradzie.

Hradczany (Hradčany)

Historia Pragi rozpoczyna się wraz z budową zamku założonego w IX wieku przez księcia Borzywoja. Dzięki położeniu na wysokim brzegu Wełtawy zamek stał się wkrótce oficjalną rezydencją dynastii Przemyślidów. Wśród zabudowań zamkowych były: pałac, trzy kościoły i klasztor.

Na początku XIV wieku wzdłuż drogi prowadzącej z zamku w kierunku zachodnim powstała osada o nazwie Hradczany, którą dziś określa się całą dzielnicę skupioną wokół Zamku. Sam zamek był wielokrotnie przebudowywany. Gotycki charakter otrzymał głównie za panowania Karola IV i Władysława Jagiellończyka. Po groźnym pożarze w 1541 roku zniszczone budowle zostały odbudowane w stylu renesansu. Za panowania Rudolfa II zamek jako siedziba dworu cesarskiego przeżywał ostatni okres świetności, stając się ważnym europejskim ośrodkiem nauki i sztuki.

Wojna trzydziestoletnia i rabunki armii szwedzkiej spowodowały, że kolejni Habsburgowie przenieśli swą rezydencję do Wiednia, a na Zamku Praskim zatrzymywali się sporadycznie. Od roku 1918 kiedy Czechosłowacja stała się samodzielną republiką jest on siedzibą kolejnych prezydentów.

Zamek Praski (Pražský hrad)

Zwiedzanie Zamku Praskiego można rozpocząć od trzech stron:

• od strony zachodniej – z Placu Hradczańskiego (Hradčanské náměstí), dokąd z pewnością przywiedzie nas rzeka turystów wędrujących tak zwaną Drogą Królewską
• od północnej – przez Ogród Królewski, w którym znajduje się renesansowy Belweder zwany też królewskim letnim zameczkiem królewny Anny (Letohrádek královny Anny).
• od strony wschodniej – wspinając się po malowniczych starych zamkowych schodach, które w sezonie turystycznym zamieniają się w galerie wszelkiego rodzaju obrazków i innych pamiątek

Zamek Praski jest monumentalnym kompleksem pałaców, kościołów, dziedzińców, uliczek, obwarowań i wież, średniowiecznych umocnień oraz katedry. Aby więc zobaczyć jak najwięcej warto zarezerwować sobie odpowiednią ilość czasu.

Wchodząc na teren zamku z Placu Hradczańskiego, który stworzony został dopiero w XVIII wieku po zasypaniu głębokiej fosy, mijamy barokową bramę zamkową z walczącymi gigantami. Pod nimi stoją strażnicy pałacowi. Zmiana warty przy zamkowej bramie odbywa się co godzinę od 5:00 do 23:00, a o godzinie 12:00 ma miejsce uroczysta zmiana warty z fanfarami i wymianą proporca.

Po przejściu bramy stajemy na pierwszym dziedzińcu. Przed nami roztacza się widok na późnobarokową fasadę Nowego Zamku. Został on wybudowany w miejscu dawnych obwarowań zamkowych, śladem których jest XVII-wieczna Brama Macieja, przez którą dostajemy się na drugi dziedziniec. Tu uwagę zwraca niewielki kościółek Świętego Krzyża i piękna barokowa fontanna. Po przeciwnej stronie dziedzińca znajduje się budynek dawnych stajni pałacowych cesarza Rudolfa II, w którym obecnie mieści się galeria obrazów w zamku praskiego z dziełami m.in. Tycjana i Rubensa.

Katedra św. Wita (Katedrála svatého Víta)

Przechodząc przez niewielką bramę Kancelarii Prezydenta dotrzemy do dziedzińca głównego, a naszym oczom ukaże się majestat fasady Katedry św. Wita, a właściwie Katedry Świętych Wita, Wacława i Wojciecha.

Prace nad katedrą rozpoczęto w 1344 roku z rozkazu Karola IV, jednak wcześniej w tym samym miejscu istniała romańska rotunda św. Wacława z X wieku, a potem nieco większa bazylika. Jako ciekawostkę można podać fakt, że 26 maja 1303 roku w kościele tym miał miejsce ślub Wacława II z Ryksą Elżbietą i jej koronacja na królową Czech i Polski.

Budową kierował francuski architekt Mateusz z Arras, który jest autorem planu, a po jego śmierci przybyły ze Szwabii Peter Parler z Gmündu. Ukończył on tylko prezbiterium i część transeptu oraz kaplicę św. Wacława. Wznoszenie katedry zakończył ostatecznie zespół architektów i artystów w ciągu XIX i XX wieku.

Wnętrze zawiera wiele cennych dzieł sztuki, w tym między innymi gotyckie nagrobki królów czeskich, mauzoleum cesarza Ferdynanda I, kaplicę Świętych Relikwii oraz barokowy nagrobek św. Jana Nepomucena. Wzrok przyciągają kolorowe witraże z początku XX wieku, w tym secesyjne dzieło słynnego malarza i grafika Alfonsa Muchy. W krypcie królewskiej warto obejrzeć między innymi grób Karola IV i jego czterech żon, a także pozostałości wcześniejszych świątyń.

Niezapomnianych wrażeń dostarcza wejście po 358 schodach na wielką wieżę katedralną, z której roztacza się przepiękny widok nie tylko na samą katedrę i jej gotyckie łuki przyporowe, ale i na całą Pragę.

Opuszczając Katedrę zwróćmy jeszcze uwagę na złotą bramę usytuowaną między wieżą, a kaplicą świętego Wacława, będącą aż do XIX wieku głównym wejściem do świątyni. Nad bramą znajduje się XIV-wieczna mozaika przedstawiająca sąd ostateczny wykonana z czeskiego szkła przez weneckich artystów. Na dziedzińcu przed bramą obok budynku starego probostwa znajduje się XX-wieczna rzeźba św. Jerzego walczącego ze smokiem, a nieco dalej 20-metrowy obelisk z granitu. Wyjątkowość tego monolitu polega na tym, iż został wycięty z jednego kawałka skały.

Po przeciwnej stronie dziedzińca znajduje się Stary Pałac Królewski (Starý královský palác) połączony górnym przejściem z Katedrą. Od XI wieku był on siedzibą czeskich książąt i królów wznoszoną na ruinach romańskiego pałacu księcia Sobiesława. Pozostałości tej budowli możemy oglądać w dobrze zachowanych piwnicach. Kolejne przebudowy w stylu gotyckim i renesansowym zainicjowali ważni czescy władcy: Przemysł Otokar II, następnie Karol IV oraz Władysław Jagiellończyk.

Z polecenia tego ostatniego Benedykt Rejt wybudował pod koniec XV wieku górną kondygnację pałacu z monumentalną Salą Władysławowską. Jest to największe świeckie pomieszczenie średniowiecznej Pragi z unikatowym w skali światowej sklepieniem w stylu tak zwanego płomienistego gotyku i renesansowymi oknami zapowiadającymi przemiany w architekturze. W sali tej odbywały się między innymi turnieje rycerskie, o czym świadczą tak zwane schody jeździeckie. Obecnie odbywają się tutaj wybory prezydenckie i uroczystości rangi państwowej.

Po opuszczeniu pałacu wspomnianymi schodami jeździeckimi wychodzimy na Plac świętego Jerzego na zamku i kierujemy swoje kroki w stronę Bazyliki św. Jerzego (Bazilika svatého Jiří). Świątynia ta została wzniesiona przez księcia Wratysława w latach 915-921 i jest najlepiej zachowaną budowlą romańską w Pradze. W roku 973 została rozbudowana, gdyż obok założono klasztor św. Jerzego. Po pożarze w 1142 roku została ponownie odbudowana. Masywne bliźniacze wieże oraz surowe wnętrze starannie zrekonstruowano tak, by oddać pierwotny charakter kościoła. Charakterystyczna fasada bazyliki utrzymana w kolorze ceglasto-czerwonym pochodzi z XVII wieku.

Warto wspomnieć, że w kościele pochowana jest św. Ludmiła, wdowa po księciu Borzywoju władającym Czechami w IX wieku i babka św. Wacława. Wedle legendy ta pierwsza czeska chrześcijańska męczennica została uduszona podczas modlitwy przez swoją synową Drahomirę. Wśród innych członków rodu Przemyślidów pochowanych w tym kościele jest także sam donator bazyliki Wratysław. Jego prosty nagrobek z malowanego drewna stoi w prawej nawie kościoła u stóp krętych schodów wiodących na chór. Po przeciwnej stronie znajduje się otoczony piękną barokową kratą nagrobek Bolesława II, założyciela najstarszego klasztoru na ziemiach czeskich w 973 roku dla zakonu benedyktynek. Pod koniec XVIII wieku w ramach oświeceniowych reform cesarza Józefa II klasztor został zlikwidowany i umieszczono w nim koszary wojskowe.

Obecnie prezentowana jest tu ekspozycja galerii narodowej z przepięknym i zbiorami sakralnego malarstwa z okresu średniowiecza, renesansu i baroku.

Cofając się nieco w stronę Katedry dojdziemy do północnego skrzydła zamku, za którym schowana jest Wieża Prochowa – Mihulka (Prašná věž). Wieża ta została zbudowana w 1496 roku przez Benedykta Rejta, architekta króla Władysława II, jako bastion górujący nad Jelenią Fosą (Jelení příkop).

Pierwotna budowla spłonęła w XVI wieku, lecz odbudowano ją z przeznaczeniem na dom oraz warsztat rusznikarza i ludwisarza Tomáša Jaroša. W roku 1549 wykonał on największy praski dzwon dla Katedry św. Wita – 18-tonowego “Zygmunta”. 100 lat później podczas okupacji zamku przez Szwedów w wieży nastąpiła potężna eksplozja prochu strzelniczego powodując poważne zniszczenia. Po odbudowaniu służyła nadal jako magazyn prochu, aż do 1754 roku, gdy zamieniono ją na mieszkania dla służby kościelnej Katedry św. Wita.

Złota Uliczka (Zlatá ulička)

Przeciskając się malowniczymi uliczkami wśród zamkowych zabudowań docieramy wreszcie do północno-wschodniego skrzydłach Hradu, gdzie znajduje się słynna Złota Uliczka.

Nazwa “złota” przyczyniła się do powstania wielu legend. To tutaj jakoby alchemicy pochyleni nad swoimi dymiącym retortami i tyglami próbowali szukać kamienia filozoficznego dla Rudolfa II. W rzeczywistości mieli oni swoje pracownie przy ulicy Vikářskiej, leżącej między Katedrą św. Wita, a Wieżą Prochową. Pierwotnie nazywała się ulicą Złotniczą, gdyż była prawdopodobnie siedzibą zamkowych rzemieślników, w tym miejscowych żydowskich złotników.

Uliczka powstała między romańskim i późnogotyckim obwarowaniem północnej części zamku. Do zamkowych łuków muru obronnego dobudowano małe domki. Ponad nimi widać wierzchołek muru. Poddasza domków tworzy chodnik obronny łączący wieże Białą i Daliborską. W XVI wieku znajdowały się tu mieszkania zastępcze. Za czasów cesarza Rudolfa II zajmowali je członkowie straży zamkowej. Później na Złotej Uliczce mieszkała praska biedota. W XX wieku uliczka zmieniła charakter.

W domku numer 22 w 1917 roku pisał swoje dzieła Franz Kafka, a pod numerem 12 u Jiřígo Mařánka zbierali się pisarze i poeci. Po II wojnie światowej kamieniczki przestały służyć jako miejsce zamieszkania. Ulokowano w nich oryginalne sklepiki, galerie i wystawy przyciągające uwagę niezliczonych mało wybrednych turystów.

Po zachodniej stronie Złotej Uliczki stoi cylindryczna Biała Wieża (Bílá věž), której dolna część służyła aż do połowy XVIII wieku jako więzienie i katownia. Więziony to był między innymi XVI-wieczny angielski alchemik i szarlatan Edward Kelley. Od strony wschodniej Złotej Uliczki znajduje się Wieża Dalibora (Daliborka) wybudowana za panowania Władysława Jagiellończyka. Nazwa wieży wzięła się od pierwszego więźnia Dalibora z Kozojed, który został skazany na śmierć głodową za pomoc chłopom pańszczyźnianym wyjętym spod prawa. Wedle legendy siedząc w lochu Dalibor nauczył się gry na skrzypcach i co wieczór grywał tęskne melodie zgromadzonym u stóp wieży prażanom. Historia ta posłużyła Bedřichowi Smetanie za kanwę opery pod tytułem “Dalibor”.

Ogród Królewski (Královská zahrada)

Po dotarciu na Plac Hradczański, z którego rozpoczęliśmy nasz spacer po Zamku Praskim, możemy udać się jeszcze do Ogrodu Królewskiego ulokowanego po północnej stronie. Przejście znajduje się w budynku dawnych stajni na drugim dziedzińcu zamkowym, skąd do ogrodu dostaniemy się przez Most Prochowy przerzucony nad Jelenią Fosą.

Ogród założony został w XVI wieku na życzenie Ferdynanda I i mimo licznych modernizacji do dziś zdradza swój renesansowy charakter. Najciekawszym zabytkiem ogrodu jest niewątpliwie ulokowany we wschodniej części Belweder (Letohrádek královny Anny), wzniesiony w XVI wieku dla Anny Jagiellonki. Jest to wybitne dzieło włoskiej architektury renesansowej w Pradze zaprojektowane przez Paola della Stella z Genewy. Rezydencja ta otoczona jońską kolumnadą pokryta jest niebiesko-zieloną spatynowaną blachą miedzianą przypominającą w kształcie odwrócony kadłub statku. Większość dzieł i wyposażenia pałacyku zrabowana została przez Szwedów w wieku XVII.

W ogrodzie przed pałacykiem znajduje się Śpiewająca Fontanna (Zpívající fontána) wykonana z brązu dzwonowego, grająca pod wpływem spadających na nią kropli wody. Fontanna jest dziełem ludwisarza z Wieży Prochowej – Tomáša Jaroša.

Od strony zachodniej Ogród Królewski zamyka natomiast rozległa budowla zwana Ujeżdżalnią Zamku Praskiego (Jízdárna Pražského hradu). Barokowa fasada z XVII wieku tworzy niemal całą stronę ulicy U Prašného mostu, która wiedzie wprost na zamek. Po rekonstrukcji w XX wieku pomieszczenia budynku służą celom wystawienniczym.

Po obejrzeniu Zamku Praskiego i odpoczynku w Ogrodzie Królewskim możemy ruszyć na dalsze zwiedzanie i poznać kolejne atrakcje w Pradze.

Malá Strana

Rozpostarte u podnóża Zamku Praskiego miasteczko domków, kamienic i pałaców podziwiane od strony hradczańskiego wzgórza sprawia wrażenie bajkowego. Pokryte czerwoną dachówką, ciasno do siebie przylegające budynki tej części Pragi tworzą jeden z najbardziej malowniczych widoków. Kręte i wąskie uliczki tworzą tajemniczą atmosferę i zachęcają do romantycznych spacerów.

Malą Stranę założył w połowie XIII wieku Przemysł Otokar II na miejscu starej osady targowej i otoczył ją murami. Najważniejszą budowlą tego okresu był klasztor joannitów i dom biskupa, które zniszczone zostały w czasie wojen husyckich. W czasach panowania Karola IV miasto rozszerzono w kierunku południowym i otoczono nowym pierścieniem murów, które zachowały się do dziś na Petřínie.

W XV i XVI wieku Malá Strana uległa niemal całkowitemu zniszczeniu w wielkich pożarach. W tym czasie mieszkańcy miasta byli egzystencjalnie uzależnieni przede wszystkim od zamku, gdyż większość z nich znajdowała zatrudnienie na królewskim dworze. Po bitwie białogórskiej w dzielnicy zaczęły wyrastać barokowe rezydencje szlacheckie katolickich możnowładców chętnie osiedlających się w pobliżu dworu królewskiego oraz klasztory karmelitanek i jezuitów. Arystokratyczny charakter dzielnica utraciła po reformach józefińskich pod koniec XVIII wieku i po przeprowadzce dworu do Wiednia. Od tego czasu na Malej Stranie nie powstały żadne nowe budowle.

Schodząc w dół ulicą Úvoz możemy podziwiać wspaniałą panoramę miasta. Aż do XVII wieku była to jedyna droga wiodąca na Zamek. Tuż za Pałacem Vrtbovskim odkryjemy niezwykle urokliwe wąskie schodki, którymi możemy z powrotem dostać się na Hradczany.

Plac Małostrański (Malostranské náměstí)

Plac Małostrański jest historycznym centrum Malej Strany. To tu skupiało się całe życie miasteczka z podnóża Hradczan.

Dominującą budowlą jest tu przepiękny barokowy kościół św. Mikołaja (Kostel svatého Mikuláše), którego kopuła i dzwonnica obite miedzianą blachą stanowią charakterystyczny element pejzażu tej części miasta. Rzeźby, freski i malowidła zdobiące kościół zostały wykonane przez czołowych artystów tej epoki. Nad okazałymi zdobieniami dominuje fresk sufitowy z motywem z życia św. Mikołaja. Na szczególną uwagę zasługuje z pewnością bogato zdobiony ołtarz z rzeźbą świętego. Miłośnikom aniołków do gustu przypadnie zapewne złota ambona. Na XVIII-wiecznych organach grywał podczas swego pobytu w Pradze sam Wolfgang Amadeusz Mozart. Z dzwonnicy, na którą również można wejść roztacza się przepiękny widok na Malą Stranę i Hradczany.

Naprzeciw przylegającego do kościoła dawnego kolegium jezuickiego w zachodniej części placu podziwiać możemy barokową Kolumnę Morową Świętej Trójcy (Morový sloup Nejsvĕtĕjší Trojice) upamiętniającą koniec epidemii cholery w roku 1715.

Ściana Johna Lennona (Lennonova zeď)

Wychodząc z Placu Małostrańskiego ulicą Mostecká, a następnie przed Małostrańską Wieżą Mostową skręcamy w prawo w ulicę Lázeňská. Szybko dotrzemy do Ściany Johna Lennona, znajdującej się na ulicy Velkopřevorské náměstí.

Ściana od lat 80 ubiegłego wieku była miejscem, na którym malowano graffiti inspirowane Johnem Lennonem i tekstami piosenek zespołu The Beatles. W czasach reżimu komunistycznego Gustáva Husáka młodzi Czesi pisali skargi na ścianie, co doprowadziło do starcia pomiędzy setkami studentów i służbą bezpieczeństwa w pobliżu Mostu Karola. Dziś ściana jest symbolem ideałów młodości, takich jak miłość i pokój, a jej wygląd stale się zmienia z uwagi na nowopowstające graffiti.

Wyspa Kampa

Dalej przechodzimy małym mostkiem przez Czarci Potok (Čertovka) i skręcamy w prawo. Widoczna z mostku grupa zabudowań nosi nazwę Praskiej Wenecji. Wyspa Kampa utworzona została sztucznie po przekopaniu kanału, który dostarczyć miał wodę do wybudowanych tu młynów. Większość terenów wyspy zajmuje cichy spokojny park z malowniczymi zakątkami i romantycznymi mostkami łączącymi wyspę ze stałym lądem. Ale nie brak tu również ciekawych zabytków takich jak Pałac Lichtensteinów czy kamienice przy skwerze na Kampie.

Ze względu na swoje wyjątkowe położenie i odizolowanie od miasta na Kampie amerykańska ekipa filmowa zdecydowała się nakręcić najwięcej praskich scen do filmu “Mission Impossible” z Tomem Cruisem w roli głównej.

Bliskość rzeki daje nie tylko ochłodę zmęczonym letnim skwarem mieszkańcom i turystom, ale niesie ze sobą poważne zagrożenie w postaci powodzi. Na młynie “Wielki Przeor” (Velkopřevorský Mlýn), który po rekonstrukcji odzyskał koło młyńskie, zobaczyć możemy tabliczki z zaznaczonym poziomem wody w czasie największych powodzi, jakie nawiedziły Pragę. Ostatnia miała miejsce w roku 1999.

Most Karola (Karlův most)

Most Karola to najstarszy praski most wybudowany w miejsce mostu Judyty zniszczonego w 1342 roku przez powódź. Łączy on Malą Stranę ze Starym Miastem. Do 1741 roku Most Karola był jedynym mostem na Wełtawie. Ma on 514 metrów długości, 10 metrów szerokości i podpiera się na 15 filarach. Most zaczęto budować z polecenia Karola IV w XIV wieku. Budowniczym mostu był 28-letni Peter Parler.

Początkowo most był ozdobiony tylko prostym krzyżem. Pierwsza rzeźba pojawiła się w 1683 roku i był nią wizerunek św. Jana Nepomucena. Pod nią znajduje się mosiężna płaskorzeźba przedstawiająca męczeńską śmierć świętego. Dotknięcie jego postaci zapewnić ma ochronę przed utonięciem. Turyści dotykający sylwetki świętego przez lata wypolerowali jego postać tak, że świeci się już z daleka.

Do 1928 roku na filarach mostu osadzono 30 rzeźb i grup rzeźb świętych. Posągi, które ozdabiają most obecnie niestety nie są oryginalne, gdyż w obawie przed zniszczeniem zastąpiono je wiernymi replikami. Do najciekawszych należy z pewnością zespół rzeźb ze św. Janem z Mathy, św. Feliksem i św. Iwo. Uwagę przyciąga postać turka strzegącego żelaznej kraty symbolizującej więzienie, święci bowiem zajmowali się gromadzeniem funduszy na wykup chrześcijan z pogańskich rąk.

Za schodami, którymi można zejść na Kampę znajduje się rzeźba Brunszwika. Na nieco odstającym od mostu cokole strażnik mostowy stojący na swym miejscu od XVI wieku jest symbolem prawa kupców ze Starego Miasta do swobodnego handlu na Malej Stranie.

Na moście obowiązuje tylko ruch pieszy, ale dawniej mogły minąć się na nim aż cztery powozy. Obecnie znajduje się tu pełno straganów z wyrobami rzemieślników i pamiątkami. Przejście w godzinach największego natężenia turystycznego ruchu jest dosyć kłopotliwe, dlatego na zwiedzanie najlepiej wybrać wczesny ranek.

To, że most wytrzymuje ciężar mas ludzkich dzieje się zapewne dlatego, że według legendy do zaprawy murarskiej dodawano wina i jajek dostarczonych ze wszystkich gmin czeskich. Być może jest w tym ziarnko prawdy, gdyż najnowsze badania potwierdziły obecność substancji organicznych w zaprawie użytej do budowy mostu.

Od strony Starego Miasta Most Karola zwieńczony jest najpiękniejszą gotycką bramą w Europie – Staromiejską Wieżą Mostową (Staroměstská mostecká věž). Została ona zbudowana w XIV wieku i pełniła przede wszystkim funkcję obronną. Na wieży umieszczono siedzące rzeźby cesarza Karola IV, jego syna Wacława IV oraz św. Wita, św. Wojciecha i św. Zygmunta. Po minięciu bramy wkraczamy na Stare Miasto.

Stare Miasto (Staré Město)

Choć Stare Miasto stanowi dziś centrum całej Pragi, to w istocie powstało dopiero w XI wieku kiedy na lewym brzegu Wełtawy u stóp wzgórza zamkowego zaczynało brakować miejsca pod dalszy rozwój osadnictwa.

W XII i XIII wieku wokół placu targowego zaczęła w błyskawicznym tempie wyrastać zwarta miejska zabudowa tworząc nieregularną sieć ulic i uliczek, która zachowała się do dziś. W połowie XIV wieku mieszczanie wybudowali na Placu Staromiejskim własny ratusz ustalając w ten sposób właściwie centrum miasta. Mimo zdecydowanie handlowego charakteru Stare Miasto rozwijało się także kulturalnie. Tu lokowane były liczne klasztory, tu założony został pierwszy wschodnioeuropejski uniwersytet w roku 1348, tu wygłaszał swoje kazania Jan Hus, tu wreszcie powstał pierwszy praski teatr, a później pierwsze w Pradze kino.

Po zejściu z Mostu Karola warto na chwilę przystanąć na niewielkim skwerku pod pomnikiem cesarza i jeszcze raz rzucić okiem na panoramę Hradczan i Malej Strany.

Rynek Staromiejski (Staroměstské náměstí)

Rynek Staromiejski to najważniejszy rynek zabytkowej Pragi i jej ścisłe centrum, które było świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Pierwszą budowlą, którą widzimy wchodząc od strony Mostu Karola jest barokowy kościół św. Mikołaja (Kostel svatého Mikuláše). Istnienie w mieście dwóch kościołów pod takim samym wezwaniem jest niekiedy powodem nieporozumień. Czasem więc na określenie świątyni z Malej Strany używa się określenia “chram”. Kościół ze Starego Miasta powstał w wieku XVIII.

Zielony skwerek naprzeciwko kościoła św. Mikołaja, przy którym ustawione są liczne stoiska targowe to jeden z dowodów na to, że i Pragę w czasie II wojny światowej boleśnie dotknęły działania wojenne. W tym miejscu rozciągało się bowiem północne skrzydło gotyckiego Ratusza Staromiejskiego (Staroměstská radnice), które dziś można podziwiać jedynie na starych fotografiach. Na szczęście zachowały się najstarsze i najciekawsze partie budynku ze starą salą posiedzeń, gotycką kaplicą i strzelistą wieżą z XVI wieku, na której znajduje się słynny praski zegar astronomiczny Orloj.

Zegar Orloj (Pražský orloj)

Zegar Orloj powstał w roku 1410, a jego autorem był Mikołaj z Kadanii. W roku 1490 zegar został ulepszony przez niejakiego mistrza Hanuša, a ostateczny kształt nadał mu Jan Táborský w wieku XVI. Od tej pory zegar był poddawany wielokrotnym przeróbkom i modernizacjom, ale jego ogólny wygląd nie uległ zmianie.

Turystów przyciąga przede wszystkim procesja 12 apostołów, którzy ukazują się w okienkach o każdej godzinie. Po bokach dodatkowo poruszają się także figurki Próżności, Chciwości, Śmierci i Turka. Znacznie ciekawszy jest sam zegar, który pokazuje aktualne położenie słońca i księżyca, długość dnia, dawny czas czeski, czas babiloński oraz obecny. W dolnej części zegara w XIX wieku umieszczono złoconą tablicę z kalendarzem. Zanim zobaczymy kolejne atrakcje w Pradze warto wdrapać się na 70-metrową wieżę. Z galerii widokowej roztacza się przepiękna panorama tej części miasta.

Kościół Marii Panny przed Tynem (Chrám Matky Boží před Týnem)

Nad Placem Staromiejskim dominuje również Kościół Marii Panny przed Tynem z charakterystycznymi gotyckimi iglicami strzelającymi wysoko w niebo ponad dwiema wieżami. Świątynia z pewnością należy do najbardziej imponujących obiektów sakralnych w Pradze.

Jej budowa trwała od połowy XIV wieku do początków wieku XVI. Od XV wieku kościół należał do husytów i przyjmowano w nim komunię świętą pod dwoma postaciami: chleba i wina. Po bitwie białogórskiej kościół przejęli katolicy zastępując na szczycie symbol kielicha złotą tarczą z figurką Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W tym okresie wnętrze kościoła przebudowano w stylu barokowym. W wystroju kościoła na uwagę zasługują między innymi obrazy i nagrobek nadwornego astronoma Rudolfa II – Tychona Brahe.

Na środku Rynku stoi pomnik Jana Husa autorstwa Ladislava Šalouna z roku 1915. Ławeczki pod pomnikiem są częstym miejscem spotkań prażan. Na rynkowym bruku zaznaczono ponadto miejsce stracenia 27 czeskich szlachciców po bitwie białogórskiej w 1621 roku oraz południk przebiegający przez miasto.

Kierujemy się teraz w stronę kolejnego praskiego miasta – dawnej dzielnicy żydowskiej, zwanej Josefov, gdzie zobaczymy kolejne atrakcje w Pradze.

Josefov

Dzielnica żydowska rozciągała się na miejscu dzisiejszego Josefova już w XII wieku i w większości została zniszczona w czasie całkowitej przebudowy w XX wieku. Do dziś zachował się jedynie stary cmentarz, kilka synagog i Ratusz Żydowski (Židovská radnice) z zegarem odmierzającym czas w przeciwną stronę. Pomimo tego jest to jeden z najlepiej do zachowanych kompleksów żydowskich w Europie.

W średniowieczu istniały tu dwie odrębne grupy żydowskie: zachodnia i bizantyjska. Z czasem grupy te połączyły się i zostały zamknięte w jednym getcie. Przez wieki Żydzi byli poddawani różnym zakazom i restrykcjom. Jeszcze w XVII wieku musieli nosić żółte opaski poza obrębem getta.

Obecną nazwę dawna dzielnica żydowska zawdzięcza Józefowi II, którego oświeceniowe edykty złagodziły częściowo dyskryminację tej społeczności.

Legenda głosi, że od czasu do czasu po uliczkach Josefova spaceruje tajemniczy golem, postać z mitologii żydowskiej, odwiedzająca dzielnicę co 33 lata. Rabin Löw, mityczny twórca tej postaci, ulepił go z gliny i ożywił wkładając w usta tabliczkę z tajemnymi zaklęciami. Po tym jak olbrzym wpadł w szał i zniszczył część miasta, rabbi obiecał go unicestwić. Jednak nie uczynił tego chowając golema w sobie tylko znanym miejscu.

Przy ulicy Maisela koniecznie trzeba zajrzeć do Synagogi Maisela (Maiselova synagoga). Bożnicę ufundował bogaty burmistrz miasta Mordechaj Maisel w roku 1591. Zbił on fortunę na pożyczkach, których udzielał nawet samemu Rudolfowi II na potrzeby wojny z Turcją. Po pożarze w XVII wieku synagoga odzyskała swoją świetność, ale paradoksalnie dopiero w okresie okupacji hitlerowskiej. Naziści planując utworzenie muzeum gorszej rasy zwozili do Pragi wszelkie zabytki kultury żydowskiej z terenów całej Europy środkowej. Dziś możemy oglądać zbiory żydowskich sreber, koron, zawieszek i wskaźników do czytania tory, talerzy ślubnych, lampek oraz ceramiki na stałej ekspozycji zatytułowanej “Dzieje Żydów w Czechach i na Morawach od początku aż po emancypację w XVIII wieku.”

Przy tej samej ulicy kilkadziesiąt metrów dalej znajduje się najstarsza zachowana synagoga w Europie Środkowej czyli Synagoga Staronowa (Staronová synagoga). Ta wczesnogotycka budowla z końca XIII wieku posiada dwie nawy, a jej sklepienie krzyżowo-żebrowe podtrzymują tylko dwa ośmioboczne filary. Synagoga ta o bogatych zdobieniach kamieniarskich i oryginalnym wyposażeniu, do dzisiaj jest miejscem modlitw i główną bożnicą praskiej gminy żydowskiej. Przetrwała liczne pożary dzielnicy, oparła się wyburzeniom i wielu pogromom. Żydzi prascy w jej murach często szukali schronienia. Tu prowadził swą szkołę talmudyczną XVI-wieczny mędrzec i znawca magii – rabbi Löw. W prawej nawie można zobaczyć jego tron.

Stary Cmentarz Żydowski w Pradze (Starý židovský hřbitov) powstał w pierwszej połowie XV wieku i służył do 1787 roku, ponieważ Żydom praskim przez 300 lat nie pozwalano chować zmarłych poza tym obszarem. Szacuje się że w dwunastu warstwach pochowanych zostało około 100 tysięcy osób. Wśród przeszło 12 tysięcy gotyckich, renesansowych i barokowych macew znajduje się tu także grób Jehudy Löwa i Mordechaja Maisela. Zwiedzający zostawiają na ich nagrobkach najwięcej karteczek z życzeniami i drobnych kamyków będących wyrazem pamięci. Ozdobne rysunki umieszczane na nagrobkach w umowny sposób zdradzały pochodzenie, nazwisko albo o wykonywany przez zmarłego zawód.

Na terenie cmentarza znajduje się również druga co do starości synagoga – Synagoga Pinkasa (Pinkasova synagoga). W jej wnętrzu można zwiedzić stałą ekspozycję upamiętniającą tysiące ofiar nazistowskiego ludobójstwa raz obejrzeć przejmujące rysunki dzieci z obozu koncentracyjnego w Terezinie. Z kolei tuż za ścianą cmentarną trafimy do Synagogi Klausowej (Klausová synagoga). Jest to jedyna wczesnobarokowa synagoga na terenie praskiego getta. Jej nazwa pochodzi od słowa oznaczającego małą szkołę żydowską bądź dom modlitwy. We wnętrzu można zwiedzić stałą wystawę poświęconą tradycji i zwyczajom żydowskim. Przylegający do synagogi budynek to sala obrzędowa z XX wieku, w której odbywały się pochówki obrzędowe.

Dzielnica żydowska w Pradze w nierozerwalny sposób przywodzi na myśl postać Franza Kafki, który prawie nigdy nie opuszczał miasta. W zasadzie pisarz większą część życia spędził nie na Josefovie, ale na Starym Mieście. Za życia pisarz opublikował tylko jedną powieść “Przemiana”, natomiast najbardziej znane jego powieści “Zamek” i “Proces” ukazały się pośmiertnie. Na podstawie wspomnień i listów wiemy dziś, że Kafka nie lubił Pragi i jej mieszkańców, a miasto działało na niego depresyjnie. Mimo to specjaliści od marketingu wylansowali coś w rodzaju turystycznego kultu pisarza.

Nowe Miasto (Nové Město)

Wchodząc w ciasną uliczkę naprzeciw Ratusza Staromiejskiego dotrzemy po chwili do współczesnego centrum Pragi czyli na słynny Plac Wacława (Václavské náměstí).

W rzeczywistości plac jest dosyć szerokim bulwarem z jezdniami oddzielonymi pasem zieleni. Ma on długość 750 metrów, a szerokość 60 metrów. W średniowieczu był tu targ koński i tak też początkowo nazywała się ta ulica. Plac jest ważnym miejscem życia społecznego mieszkańców stolicy Czech. To tu dochodziło do największych demonstracji narodowościowych w XIX wieku, tu demonstrowano przeciw inwazji państw Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 roku, tu wreszcie odbywały się pokojowe wiece Aksamitnej Rewolucji w roku 1989. Większość zabudowy pochodzi z XIX i XX wieku.

Najciekawszym budynkiem jest neorenesansowy gmach Muzeum Narodowego, zamykający wylot ulicy. Pierwotnie w tym miejscu stała brama miejska. Wybudowanie nowego obiektu, którego fasada miała szerokość 100 metrów w dramatyczny sposób naruszyło naturalny ciąg komunikacyjny tego rejonu miasta. Jeszcze w latach 60. XX wieku tramwaje jadący placem Wacława musiały szerokim łukiem omijać budynek muzeum. Sytuację poprawiło dopiero metro praskie.

Muzeum Narodowe (Národní muzeum) zostało wybudowane pod koniec XIX wieku. Na udostępnioną do zwiedzania kolekcję muzealną składają się zbiory archeologiczne, geologiczne i przyrodnicze. Na schodach przed wejściem do muzeum w roku 1969 w proteście przeciw okupacji sowieckiej i apatii czeskiego społeczeństwa aktu samospalenia dokonał student filozofii Jan Palach. Przed budynkiem znajduje się tradycyjne miejsce spotkań prażan – pomnik św. Wacława (Pomník svatého Václava). Odlany z brązu posąg konny księcia Wacława, patrona ziem czeskich, otaczają cztery postacie czeskich świętych: św. Ludmiły, św. Prokopa, św. Agnieszki i św. Wojciecha. Obok znajduje się powstały spontanicznie symboliczny pomnik pamięci ofiar komunizmu.

Półtora kilometra od Placu Wacława, przy Moście Legii, znajduje się Teatr Narodowy (Národní divadlo), o którym prażanie wyrażają się z zachwytem nazywając go niekiedy “złotą kapliczką”. Jest to kolejna budowla z okresu odrodzenia narodowego Czechów wzniesiona w latach 1868-1881 w stylu neorenesansowym. Budynek postawiono ze składek ofiarowanych przez cały naród czeski po pożarze w 1883 roku. Podczas inauguracji wystawiono słynną operę “Libusza” Bedřicha Smetany. Jest to główna czeska scena teatralna, gdzie wystawiane są spektakle dramatyczne, operowe i baletowe. Najpiękniejszy widok na teatr rozciąga się z Mostu Legii i Wyspy Strzeleckiej.

Idąc brzegiem Wełtawy w kierunku południowym dotrzemy do najbardziej kontrowersyjnej, powstałej niedawno budowli – Tańczącego Domu (Tančící dům). Awangardowa kamienica powstała w 1997 roku. Swą nazwę zawdzięcza kształtowi, w którym można dopatrzeć się sylwetki tańczącej pary. Dwie główne części fasady budynku nazwane zostały “Ginger” i “Fred”, na pamiątkę pary słynnych tancerzy Ginger Rogers i Freda Astaira.

Najwięcej sporów budzi nie tyle niecodzienny wygląd budynku, ile niefortunne wpasowanie budynku w otaczającą go XIX-wieczną secesyjną architekturę. Niektórzy uważają to za szczyt nowatorstwa, inni za przerost formy nad treścią. Tak czy owak budynek stał się jednym z symboli czeskiej stolicy. Ciekawostką jest fakt, że budynek miał stanąć w Warszawie, ale włodarze polskiej stolicy nie wyrazili na to zgody.

Spacerując nabrzeżem, albo jadąc tramwajem kilka przystanków wzdłuż rzeki dotrzemy do kolejnego miejsca wartego bliższego poznania – Twierdzy Wyszehradzkiej, gdzie zakończymy zwiedzać atrakcje w Pradze.

Wyszehrad (Vyšehrad)

Wyszehrad jest mityczną siedzibą legendarnego czeskiego władcy Kroka. Jego córka Libusza miała proroczy sen. Według niego należało w pobliskich lasach odnaleźć człowieka, który ciosał właśnie próg do swojego domu i w tym miejscu wznieść nowe miasto. Sen spełnił się, a miasto otrzymało nazwę Próg (po czesku Praha). Libusza wychodząc następnie za mąż za przedstawiciela ludu Przemysła Oracza zapoczątkowała także dynastię Przemyślidów.

Historyczne badania ustaliły jednak, że warownia obronna na wysuniętej w stronę rzeki skale powstała w X wieku, a jej najświetniejsze czasy przypadły na lata panowania Wratysława II, który uczynił zeń swoją główną siedzibę. Z jego nadania rozpoczęto wznoszenie trzech kościołów i pałacu królewskiego. Karol IV Luksemburski włączył wyszehradzki zamek w mury Pragi. Zażyczył sobie również, aby tu się zaczynała Droga Królewska, którą władcy przemierzali udając się na koronację.

Zdobyty przez wojska husyckie Zamek Wyszehradzki został spalony i zburzony. Na miejscu tym zaczęło powstawać osiedle drobnych rzemieślników, ale już w XVII wieku miasteczko to usunięto i zaczęto wznosić barokową twierdzę. Cytadelę zamknięto w połowie XIX wieku i w roku 1883 przyłączono do Pragi jako szóstą dzielnicę.

W zespole architektonicznym Wyszehradu można zwiedzić między innymi cenną romańską Rotundę św. Marcina z XI wieku oraz gotycką Bazylikę świętych Piotra i Pawła zbudowaną za czasów Wratysława II. Najciekawszym zabytkiem tej świątyni jest kamienna trumna z XII wieku zawierająca rzekomo szczątki św. Longina. Według legendy, gdy husyci wdarli się do kościoła wyciągnęli z niego kamienny relikwiarz i wrzucili go do Wełtawy. Miał wówczas zdarzyć się cud. Trumna unosiła się na wodzie, podczas gdy relikwie opadły na dno tworząc u stóp wyszehradzkiej skały bezdenną otchłań.

Tuż obok kościoła znajduje się wejście na wyszehradzki cmentarz Slavin, na którym od roku 1869 hołdując romantycznej wizji narodowej chwały chowano najwybitniejszych przedstawicieli narodu czeskiego. Na cmentarzu tym zostały pochowane osobistości nauki, kultury i polityki.

Przy Bramie Ceglanej znajdującej się w północnej części Cytadeli możemy udać się na zwiedzanie podziemnych kazamatów, w których znajdują się oryginały niektórych barokowych rzeźb z Mostu Karola. Na koniec spaceru warto przejść się wzdłuż wałów i fortyfikacji, skąd rozciąga się przepiękny widok na rzekę i miasto. Na skale, pod którą przebiega ulica zobaczymy też fragment średniowiecznych umocnień zwany potocznie ze względu na bliskość rzeki Łaźnią Libuszy.

Polecane atrakcje w Pradze

Stolica Republiki Czeskiej jest bajkowym miastem z odrobiną radzieckiej przeszłości, które przenosi nas z jednego świata do drugiego. Sprawdź polecane przeze mnie atrakcje w Pradze, które pozwolą poznać to miasto od każdej strony.