Co zobaczyć w Egipcie – świątynie w Edfu i Kom Ombo

Około 100 km na południe od Luksoru na zachodnim brzegu Nilu znajduje się miasto Edfu, którego największą atrakcją jest doskonale zachowana Świątynia Horusa. 60 km dalej na południe leży Kom Ombo, gdzie stoi podwójna świątynia Haroerisa i Sobka. Oba miasta nie należą to najczęściej odwiedzanych w Egipcie, ale warto się tu wybrać, zarówno do Edfu, jak i do Kom Ombo.

Świątynia Horusa w Edfu

Wierzono, że w miejscu gdzie stoi Świątynia Horusa w Edfu odbyła się kiedyś wielka bitwa między Horusem a Setem, zabójcą Ozyrysa. Świątynia powstała w czasach ptolemejskich, a dokładnie między połową III i połową I wieku przed naszą erą. Jednak na tym miejscu stała prawdopodobnie wcześniejsza świątynia.

Zwiedzanie zaczniemy od południa, gdzie wznosi się majestatyczny pylon. Jego wieże mają 38 metrów wysokości. Zbudowano je za panowania Ptolemeusza IX, a ich powierzchnie zdobione są niemal lustrzanymi dekoracjami. Po zewnętrznych stronach widzimy postaci gromiącego wrogów faraona. W uniesionej ręce trzyma broń zamierzając się na przeciwników, drugą ręką trzymając ich za włosy. Przygląda się temu Horus pod postacią mężczyzny z głową sokoła oraz bogini Hathor. Powyżej ukazano licznych bogów. Otwory, które widzimy służyły do mocowania flag.

Przed samym wejściem na teren świątyni znajdują się dwie piękne granitowe rzeźby ukazujące Horusa pod postacią sokoła. Po ich obejrzeniu możemy wejść na teren tak zwanego dziedzińca darów otoczonego kolumnadą. Na ścianach tuż za nią ukazano w reliefie ucztę pięknego spotkania. Było to jedno z najważniejszych świąt w Edfu, podczas którego świątynie nawiedzał posąg Hathor z Dendery. Podziwiać tu możemy barkę Horusa holującą barkę Hathor do świątyni, odpoczynek bogów, ucztę oraz ich pożegnanie. Wychodząc na środek dziedzińca widzimy również przedstawienia bóstw wyryte po wewnętrznej stronie pylonu.

Po drugiej stronie dziedzińca znajduje się w fasada właściwego budynku świątynnego. Składa się na nią mur o wysokości około 10 metrów, na którym ukazano sceny ofiarne i rytualne. Powyżej wznoszą się masywne kolumny z liściastymi kapitelami, na których spoczywa belkowanie. Ono również jest bogato zdobione.

Tuż przed wejściem podziwiać możemy dwa posągi Horusa-sokoła. Ten po lewej stronie jest doskonale zachowany. Na głowie ma koronę symbolizującą dolny i górny Egipt. Po prawej leży na ziemi już tylko głowa sokoła.

Polecany artykuł: Pogoda w Egipcie – kiedy najlepiej jechać na wakacje

Za wejściem rozpościera się sala hypostylowa, w której ustawionych jest 18 kolumn. Na zachowanym suficie znajdują się dekoracje wyobrażające niebo i symbole astronomiczne. Ściany są bogato dekorowane scenami ofiarnymi oraz sceną wyobrażającą święto poświęcenia świątyni.

Kolejnym pomieszczeniem jest sala świąt z 12 kolumnami. Do sali przylegają mniejsze komory, między innymi laboratorium. Na jego ścianach umieszczono przepisy na maści i pachnidła.

Następne pomieszczenia były najważniejszymi w całym kompleksie. Tuż za salą darów znajduje się sanktuarium Horusa wykonane z czarnego polerowanego granitu. To prawdopodobnie element starszej budowli stojącej na tym miejscu. Sanktuaria otaczają korytarze i wieniec kaplic pełnych kolorowych dekoracji. Ściany korytarza zdobią sceny z misterium pod tytułem “Triumf Horusa”. Było ono odgrywane corocznie ku czci zwycięstwa Horusa nad Setem.

Świątynia Haroerisa i Sobka w Kom Ombo

Około 60 km na południe od Edfu znajduje się Kom Ombo, w którym stoi podwójna świątynia Haroerisa i Sobka. Położona jest niezwykle malowniczo około 30 metrów od Nilu. Świątynia pochodzi z czasów gdy Egiptem rządzili ostatni Ptolemeusze. Niezwykły podwójny układ świątyni wynika z tego, że po jej lewej stronie czczony był Haroeris, bóg-lekarz i jego małżonka oraz Sobek, bóg z głową krokodyla wraz z żoną i synem.

Pierwszy dziedziniec i poprzedzający go pylon powstał w czasach cesarza Trajana, jednak pozostały po nim tylko ledwo widoczne mury i szczątki kolumn. W zewnętrznej sali hypostylowej znajduje się 10 kolumn. Zarówno one jak i ściany są bogato zdobione reliefami wyobrażającymi czynności kultowe. Po prawej stronie sali zachował się fragment oryginalnego stropu zdobionego wizerunkami latających sępów.

Wewnętrzna sala hypostylowa zawiera również 10 kolumn, jednak znacznie mniejszych. Przy wejściu między dwoma portalami umieszczono wizerunek Sobka pod postacią krokodyla. Na kolumnach został ukazany faraon Ptolemeusz VII składający ofiary bogom.

Dalej przechodzimy do trzech przedsionków bardzo już zniszczonych, w których następowały kolejne fazy oczyszczenia kapłanów przed wejściem do najświętszych miejsc. Są to dwa sanktuaria: po lewej Haroerisa, po prawej Sobka. Również i one są bardzo zniszczone, ale dzięki temu widać tajemne pomieszczenie pomiędzy kaplicami. Ukryci w nim kapłani przemawiali głosem bóstw.

Warto jest przejść się tak zwanym korytarzem zewnętrznym. Na jego ścianach wyryto wizerunki uszu, które miały symbolizować uszy bóstw słuchających próśb pątników oraz oczy symbolizujące uzdrowienie, po które przybyli do świątyni. Wiele z tych reliefów zostało startych przez dłonie pielgrzymów.