Najciekawsze atrakcje w Stambule – 12 miejsc, które warto odwiedzić

Stambuł to największe miasto w Turcji i jedno z największych w Europie. To także stolica administracyjna prowincji Stambuł, jednej z 81, na które podzielona jest Turcja. Miasto jest podzielone przez cieśninę Bosfor na dwie części, z których jedna znajduje się w Azji, a druga w Europie. Stambuł leży na skrzyżowaniu dwóch cywilizacji: śródziemnomorskiej cywilizacji Rzymu i Grecji oraz wschodnich imperiów wywodzących się z Azji. Do roku 330 Stambuł był znany jako Bizancjum, a następnie do roku 1453 jako Konstantynopol. Obecna nazwa powstała dopiero 28 marca 1930 roku.

Stambuł był stolicą Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego, a później Imperium Osmańskiego. 29 października 1923 roku proklamowano Republikę Turecką, a stolicę nowego państwa przeniesiono do Ankary.

Zdecydowana większość mieszkańców Stambułu to muzułmanie, a mniejszości to chrześcijanie i Żydzi. Z religijnego punktu widzenia jest to także siedziba Ekumenicznego Patriarchy Konstantynopola, głowy kościoła prawosławnego. W 1985 roku miasto zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Aby zrozumieć dzisiejszy Stambuł warto najpierw poznać jego historię. W dalszej części artykułu poznasz najciekawsze atrakcje w Stambule, które warto zobaczyć.

Bizancjum zostało założone w części azjatyckiej w 667 roku p.n.e. przez greckich osadników z Megary, którzy osiedlili się w głębokiej i dobrze chronionej zatoce zwanej Złotym Rogiem. Bizancjum stanowiło część imperium macedońskiego Aleksandra Wielkiego aż do roku 279 p.n.e. kiedy Celtowie nałożyli na miasto daninę.

W 197 roku p.n.e. cesarz Septymiusz Sewer splądrował miasto i zniszczył jego mury, ale później zdecydował się odbudować je na wzór innych wschodnich kolonii, podwajając przy tym obszar otoczony murami.

Polecany artykuł: Co zjeść w Turcji – 10 tradycyjnych potraw, których musisz spróbować

Konstantyn Wielki rozpoczął budowę nowego Rzymu w 324 roku, a 6 lat później miasto zostało nazwane Konstantynopolem, stając się stolicą Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego, znanego jako Cesarstwo Bizantyjskie. Zbudowane na siedmiu wzgórzach miasto, podobnie jak Rzym, było podzielone na 14 regionów, z których 10 było otoczone murami. Zbudowana przez Konstantyna II Hagia Sophia została poważnie zniszczona w 532 roku, co skłoniło Justyniana do budowy nowej świątyni.

Konstantynopol ze względu na swoje strategiczne położenie między Europą a Azją kontrolował trasę pomiędzy tymi dwoma kontynentami oraz przejście pomiędzy Morzem Śródziemnym a Morzem Czarnym. Oznaczało to, że przez wieki Konstantynopol był głównym średniowiecznym ośrodkiem miejskim w Europie, podczas gdy zachodnia część Cesarstwa Rzymskiego pogrążona była w głębokim kryzysie politycznym, gospodarczym i demograficznym. Miasto rozrosło się z 30 tysięcy mieszkańców w czasach Septymiusza Sewera, do 400 tysięcy za panowania Justyniana.

W IX i X wieku, wraz ze schizmą wschodnio-zachodnią w kościele katolickim, Konstantynopol nadal był ważnym ośrodkiem kulturalnym i handlowym w basenie Morza Śródziemnego. Konstantyn XI, ostatni władca Bizancjum, zginął w obronie miasta. Miasto było ono znane jako Konstantynopol aż do upadku Cesarstwa Rzymskiego w 1453 roku, a w Europie aż do XX wieku.

Po długich latach konfliktu z Turkami, którzy podbili już resztę Imperium Bizantyjskiego, 29 maja 1453 roku Konstantynopol został zdobyty przez Mehmeda Zdobywcę, a Hagia Sophia została przekształcona w meczet. W tym okresie miasto przeszło głęboką transformację kulturową, zmieniając się z miasta bizantyjskiego w osmańskie oraz przechodząc z prawosławia na islam. Chociaż niektóre kościoły zamieniono na meczety, wiele z nich udało się ocalić. Na obrzeżach miasta zbudowano nowe meczety, aby upamiętnić panowanie sułtanów.

29 października 1923 roku Mustafa Kemal Atatürk założył Republikę Turecką, a stolicę kraju przeniósł do Ankary. W 1930 roku Stambuł oficjalnie przyjął obecną nazwę. W latach 50. i 60. XX wieku nastąpiła wielka zmiana strukturalna. W Stambule powstała nowoczesna sieć transportu publicznego.

W latach 70. XX wieku Stambuł doświadczył znacznego wzrostu demograficznego z powodu emigracji z Anatolii i ofert pracy w wielu fabrykach zbudowanych na obrzeżach miasta. Spowodowało to boom na rynku nieruchomości, a wiele peryferyjnych miast zostało wchłoniętych przez Stambuł.

Dziś Stambuł jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc turystycznych w Europie i co roku odwiedza go ponad milion osób. Sprawdź najciekawsze atrakcje w Stambule.

Hagia Sophia (Ayasofya Camii)

Hagia Sophia, lub jak nazywają ją Turcy – Ayasofya, jest symbolem Stambułu. Świątynia została zbudowana za panowania cesarza Justyniana w latach 532-537 i jest arcydziełem sztuki bizantyjskiej. W latach 1204-1261 Hagia Sophia była kościołem papieskim. W 1453 roku została zdobyta przez Imperium Osmańskie i przekształcona w meczet. Turcy dobudowali do kościoła cztery minarety, szkołę teologiczną i publiczną jadalnię. W 1935 roku Atatürk przekształcił świątynię w muzeum.

Położona w najwyższym punkcie Stambułu Hagia Sophia dominuje nad panoramą miasta. Cztery minarety i 30-metrej średniy kopuła to najbardziej reprezentatywny obraz tureckiej metropolii.

Wnętrze Hagia Sophia jest oszałamiające. Wymiary głównej sali (70 x 74 metry), naturalne oświetlenie, ogromne dekoracyjne medaliony i monolityczne kolumny przez lata wprawiały w zachwyt miliony odwiedzających.

Na drugim piętrze meczetu znajdują się różne mozaiki o wielkim znaczeniu historycznym, a prawdziwym arcydziełem jest mozaika przedstawiająca cesarza Konstantyna i cesarzową Zoję adorujących Chrystusa. Oprócz mozaik, na drugim piętrze można znaleźć grób Enrico Dandolo, doży Wenecji, zmarłego w Konstantynopolu w 1205 roku. Z okien na drugim piętrze można podziwiać ładne widoki na Błękitny Meczet.

Błękitny Meczet (Sultanahmet Camii)

Błękitny Meczet to moim zdaniem najważniejsza atrakcja w Stambule. Jego nazwa w języku tureckim (Sultanahmed Camii) oznacza Meczet Sułtana Ahmeda. Meczet został zbudowany przez wspomnianego sułtana w latach 1609–1616, a oddany do użytku w 1617 roku za panowania Mustafy I.

Choć na pierwszy rzut oka budowla wydaje się mieć wymiary podobne do Hagii Sophii, w rzeczywistości Błękitny Meczet jest mniej więcej o połowę mniejszy. Główna kopuła ma 23 metry średnicy i 43 metry wysokości.

Błękitny Meczet ma sześć minaretów, które w momencie ich budowy wywołały zamieszanie, ponieważ meczet w Mekce również miał ich sześć. Później, aby uspokoić wyznawców, meczet w Mekce zbudował siódmy minaret, aby się wyróżniać.

Wchodząc do Błękitnego Meczetu od razu zrozumiesz skąd wzięła się jego nazwa. Kopułę i górną część meczetu zdobi ponad 20 tysięcy niebieskich płytek. Wszystkie zostały przywiezione z İznik, miasta słynącego z płytek. Oświetlenie meczetu zapewnia ponad 200 witraży i zwisające z sufitu ogromne żyrandole.

Jeśli chcesz wejść do Błękitnego Meczetu musisz mieć na sobie odpowiedni godny ubiór, a przed wejściem zdjąć buty. Kobiety muszą zakryć ramiona i włosy. Przed wejściem wydawane są odpowiednie części garderoby, jeśli ktoś jest zbyt “turystycznie” ubrany. Zwiedzanie meczetu nie jest możliwe w trakcie modlitw.

Pałac Topkapı

Pałac Topkapı symbolizuje potęgę Konstantynopola z czasów Imperium Osmańskiego, jednego z trzech największych imperiów w historii świata. Z tego pałacu sułtani rządzili Imperium Osmańskim aż do połowy XIX wieku.

Budowę pałacu rozpoczęto niedługo po zajęciu Konstantynopola przez Mehmeda II. Pierwotny pałac został wybudowany w 1465 roku, a w ciągu następnych dziesięcioleci był kilkakrotnie rozbudowywany przez różnych namiestników.

W 1856 roku sułtan Abdulmecid podjął decyzję o zmianie rezydencji królewskiej na Pałac Dolmabahçe, o bardziej zachodnim i nowoczesnym stylu.

Pałac o powierzchni ponad 700.000 m² ma cztery dziedzińce i kilka różnych budynków wewnętrznych, w tym zbrojownię, kuchnie, stajnie królewskie, skarbiec i wiele innych. Wewnątrz murów pałacu znajduje się także Muzeum Archeologiczne.

Spośród wielu pałacowych budynków jednym z najważniejszych jest Skarbiec. Znajdują się w nim jedne z najcenniejszych obiektów na świecie, takie jak Diament Spoonmakera (88-karatowy diament w kształcie gruszki należący do matki Napoleona) czy sztylet Topkapi (najdroższa broń świata, wykonana ze złota i inkrustowana szmaragdami).

Harem był miejscem zamieszkania sułtana, jego rodziny i grupy liczącej od 500 do 800 kobiet o wysokim statusie kulturowym i specjalnych talentach. Za Harem odpowiedzialna była królowa matka.

Muzeum Archeologiczne (İstanbul Arkeoloji Müzeleri)

Muzeum Archeologiczne w Stambule zostało założone przez tureckiego malarza i archeologa Osmana Hamdiego w 1891 roku. Początki Muzeum sięgają niewielkiej kolekcji antyków, najpierw wystawionej w Pałacu Topkapi w 1846 roku, a w roku 1869 przekształconej w samodzielne muzeum. Otwarte w 1891 roku Muzeum Archeologiczne było pierwszym muzeum w Turcji.

Muzeum Archeologiczne znajduje się pomiędzy pierwszym dziedzińcem Pałacu Topkapi, a parkiem Gülhane.

Zbiory muzealne podzielone są na trzy części:

• Muzeum Dzieł Starożytnych: Znajduje się tu m.in. duża kolekcja sarkofagów, w tym sarkofag Aleksandra z IV wieku.
• Muzeum Starożytnego Wschodu: Tutaj obejrzysz grobowce osmańskie i znaleziska z imperiów egipskiego, sumeryjskiego i akadyjskiego. Najcenniejszą częścią tej kolekcji są fragmenty Bramy Isztar.
• Pawilon Fajansowy: Budynek zbudowano na polecenie Mehmeda II. Ta część muzeum ma stosunkowo niewiele sal, dlatego być może najciekawszą częścią jest sam budynek.

Park Gülhane (İBB Gülhane Korusu)

Park Gülhane to najstarszy park w Stambule, znajdujący się obok Pałacu Topkapi, którego był częścią w Złotym Wieku. Otwarty dla publiczności w 1912 roku park miał kilka różnych atrakcji, w tym ZOO. W ostatnich latach park został odrestaurowany i znajduje się tu kilka muzeów, a przede wszystkim jest idealnym miejscem na odpoczynek od gwaru Stambułu.

Jeśli podróżujesz z dziećmi lub po prostu chcesz się zrelaksować, możesz to zrobić w samym sercu historycznego centrum Stambułu. Park Gülhane jest idealnym miejscem na spacer, wypicie drinka czy prawdziwej tureckiej herbaty. Panuje tu zupełnie inna atmosfera niż ta, która panuje zaledwie kilkanaście metrów od parku.

Cysterna Bazyliki (Yerebatan Sarnıcı)

Cysterna Bazyliki, zwana także Zatopioną Cysterną, Podziemną Cysterną lub Pałacem Jerebatan, to zbiornik zbudowany w VI wieku, będący jednym ze skarbów miasta. Cysterny budowano po to, aby miasto miało zapasy wody na wypadek ataku. Cysterna Bazyliki została zbudowana za panowania cesarza bizantyjskiego Justyniana (527-565) w celu zaopatrzenia w wodę pałacu bizantyjskiego na wypadek gdyby woda z akweduktu została zatruta. Miejsce, w którym zbudowano cysternę znajdowało się pod nieistniejącą dziś bazyliką. Do napełnienia cysterny wykorzystano akwedukty Valente i Adriano, które pobierały wodę z Lasu Belgradzkiego położonego około 20 km od Konstantynopola.

Cysterna Yerebatan ma wymiary 140 na 70 metrów i mieści od 80.000 do 100.000 m³ wody. Posiada 336 kolumn o wysokości 9 metrów, o różnorodnych stylach, wybudowanych z materiałów pochodzących z wielu starszych budowli i pomników.

Trasa turystyczna przebiega po chodnikach wzniesionych nad wodą. Dodano je pod koniec XX wieku. Wcześniej trasę tą turyści pokonywali łodzią.

Wśród 336 kolumn bazyliki znajdują się dwie, których podstawą jest głowa Meduzy, mitologicznego potwora, który każdego, kto na nią spojrzał, zamieniał w kamień. Istnieje kilka teorii wyjaśniających, dlaczego te duże głowice umieszczono w cysternie. Najbardziej prawdopodobna teoria mówi, że umieszczono je tam ze względów praktycznych, po prostu jako podstawę kolumny.

Wieża Galata (Galata Kulesi)

Wieża Galata to jedna z najstarszych wież na świecie. Ze szczytu roztaczają się przepiękne widoki na miasto. Wieża jest jednym z najczęstszych motywów umieszczanych na pocztówkach ze Stambułu.

Pierwsza wieża Galata została zbudowana z drewna w 528 roku jako latarnia morska, a w 1348 roku została odbudowana jako część fortyfikacji ówczesnej kolonii Genui i była jej najwyższym punktem. Wtedy też otrzymała nazwę Wieży Chrystusa. Podczas podboju Konstantynopola w 1453 roku wieżę zajął sułtan Mehmet II.

Najbardziej zaskakująca nie jest wynosząca zaledwie 61 metrów wysokość wieży, ale jej średnica i grubość ścian. Podstawa wieży ma 16,5 m na zewnątrz i 8,9 m w środku, co oznacza, że grubość murów u podstawy wynosi 3,7 m. W miarę wspinania się na wieżę grubość ścian maleje i na szczycie wynosi zaledwie 20 centymetrów.

Położona na północ od Złotego Rogu Wieża Galata jest moim zdaniem najlepszym punktem widokowym w Stambule. Na wieżę możesz dotrzeć kolejką linową Tünel z mostu Galata.

Most Galata (Galata Köprüsü)

Most Galata to most zwodzony o długości 490 metrów znajdujący się u ujścia Złotego Rogu, który łączy stary Stambuł z jego bardziej nowoczesną dzielnicą. Most nie tylko łączy różne części miasta, ale jest także mostem symbolizującym połączenie kultur.

Pierwszy most nad ujściem Złotego Rogu zbudowano w 1845 roku. Kilka lat później, w roku 1863, przybycie Napoleona II spowodowało zastąpienie go konstrukcją drewnianą, po czym w latach 1875 i 1912 zbudowano kolejne mosty. Po pożarze w 1992 roku most został odbudowany i w takiej formie można go zobaczyć obecnie.

W pobliżu Mostu Galata znajdują się różne restauracje i kawiarnie, w których oprócz delektowania się świeżo złowionymi rybami i innymi typowymi tureckimi potrawami, można oglądać przepływające łodzie i tureckich rybaków.

Bazar Egipski (Mısır Çarşısı)

Na nabrzeżu Eminönü, tuż przy wjeździe na Most Galata znajduje się Bazar Egipski, zwany również Bazarem Korzennym. To jedno z najstarszych targowisk w Stambule i jedno z najlepszych miejsc w mieście do zakupów lokalnych specjałów, takich jak przyprawy, słodycze czy orzechy.

Bazar ma kształt litery L i prowadzi do niego 6 wejść. Jest przepięknie udekorowany, a intensywne kolory tego miejsca to prawdziwa rozkosz dla wszystkich zmysłów.

Nazwa bazaru pochodzi z czasów, gdy Stambuł był ostatnim punktem Jedwabnego Szlaku, a także centrum dystrybucji w całej Europie, handlującym przyprawami z Wenecją już w XIII wieku. W XV wieku przyprawy przywożono z Indii i Azji Południowo-Wschodniej do Egiptu, a stamtąd przedostały się przez Morze Śródziemne do Stambułu (stąd nazwa Bazar Egipski).

Pałac Dolmbahcze (Dolmabahçe Sarayı)

Położony po europejskiej stronie Cieśniny Bosfor Pałac Dolmabahcze przejął rolę Pałacu Topkapi jako rezydencji sułtanów od 1856 roku. Pełnił ją do końca kalifatu w 1924 roku, kiedy Turcja została ogłoszona republiką. Styl architektoniczny Pałacu Dolmabahcze to połączenie zachodniego baroku, rokoka i neoklasycyzmu z tradycyjnym stylem osmańskim.

Pałac został wzniesiony w latach 1843-1856 na zlecenie sułtana Abdülmecida. W jego budowie uczestniczyło czterech różnych architektów z Królewskiego Wydziału Architektury Osmańskiej.

Z fasadą o długości ponad 600 metrów i powierzchnią 15.000 m² Pałac Dolmabahcze jest największym budynkiem w Turcji. Wewnątrz znajduje się 285 sypialni, 43 sale, 68 łazienek i 6 łaźni tureckich.

W roku 1984 roku Pałac Dolmabahcze przekształcono w muzeum. Zwiedzanie podzielone jest na cztery części: Selamlik, Hareem, Muzeum Zegarów i Szklany Pawilon.

Najważniejsze i najbardziej imponujące są dwie pierwsze części:

• Selamlik: W tej części mieszczą się sale administracyjne i urzędowe i jest to najbardziej rzucająca się w oczy część pałacu. Na szczególną uwagę zasługują Szklane Schody i Sala Tronowa. Ta ostatnia sala swoimi wymiarami (powierzchnia 2.000 m² i 36 m wysokości) oraz zdobnictwem (56 kolumn i największy żyrandol w pałacu) wprost poraża swoim przepychem.
• Harem: To prywatna kwatera sułtana i jego rodziny. Ta część pałacu jest nieco mniej interesująca niż pierwsza, a zwiedzanie trwa dość krótko.

Aby zwiedzić Selamlik i Harem, trzeba to zrobić z przewodnikiem. Zwiedzanie odbywa się w języku angielskim i tureckim. Jeśli zdecydujesz się zwiedzić Pałac Dolmabahcze, polecam zrobić to jak najwcześniej, bowiem kolejnymi godzinami rośnie liczba osób chcących wejść do pałacu.

Plac Taksim (Taksim Meydanı)

Znany jako serce nowoczesnego Stambułu, Plac Taksim to ważne centrum handlowe, rekreacyjne i turystyczne, z restauracjami, sklepami i hotelami. Plac jest również popularnym miejscem celebrowania wydarzeń publicznych, jak również punktem organizacji różnych demonstracji politycznych i zamieszek.

Nazwa Placu oznacza w języku tureckim dystrybucję i jest związana z tym, że od 1732 roku było to miejsce dystrybucji wody w mieście. Do początków XX wieku Plac znajdował się w skrajnej północnej części miasta, ale wraz z rozwojem Stambułu stał się sercem nowego miasta.

Plac Taksim jest pełen barów, restauracji i jednych z najbardziej luksusowych hoteli w mieście. Na placu nadal znajdują się dwa pomniki: Pomnik Nosiciela Wody i Pomnik Republiki.

Z tego placu wychodzi jedna z głównych ulic handlowych Stambułu – İstiklal Caddesi, przyjemny deptak, po którym można jeździć zabytkowym tramwajem dojeżdżającym aż do kolejki linowej Tünel.

Wielki Bazar (Kapalı Çarşı)

Wielki Bazar w Stambule to jeden z największych i najstarszych rynków na świecie oraz najlepsze miejsce na zakupy wyrobów rzemieślniczych, biżuterii i ubrań. Całkowita powierzchnia targowiska wynosi 45.000 m², a w jego wnętrzu pracuje 20 tysięcy osób. Dzienna liczba odwiedzających bazar waha się od 300.000 do 500.000 w zależności od pory roku.

Na Wielkim Bazarze w Stambule znajduje się ponad 3.600 sklepów rozmieszczonych na 64 ulicach, a na Bazar prowadzą 22 wejścia.

Początki Wielkiego Bazaru sięgają czasów Mehmeda II, kiedy to w 1455 roku w pobliżu jego pałacu wybudowano bazar. Podobnie jak w wielu innych miastach wokół budynku wyrosły liczne warsztaty rzemieślnicze i sklepy. Stopniowo liczba tych budynków rosła, a powstały w ten sposób kompleks handlowy obudowano murem. Powstał ogromny bazar, który widzimy dzisiaj.

Odwiedzić Stambuł i nie zobaczyć Wielkiego Bazaru to jak podróż do Marakeszu bez wizyty na miejscowym suku. I pamiętaj, że setki handlarzy na Wielkim Bazarze tylko czekają, aby się z Tobą targować! Skorzystaj więc z okazji i targuj się do woli, aby wynegocjować najlepszą możliwą cenę.

Polecane atrakcje w Stambule

Stambuł to miejsce, gdzie Wschód spotyka się z Zachodem, Bizancjum z Imperium Osmańskim, a gwar miasta miesza się z zielenią. Jeśli chcesz odkryć wszystkie oblicza Stambułu skorzystaj z polecanych lokalnych atrakcji i wycieczek.