Najciekawsze atrakcje w Edynburgu – 10 miejsc w stolicy Szkocji

Stolica Szkocji to jedno z najbardziej wyjątkowych i zapadających w pamięć miast w Europie. Edynburg znany jest ze swoich mrocznych zakątków, w których miały miejsce przerażające wydarzenia, majestatycznych budynków i ogrodów, niezliczonych fascynujących muzeów, które można zwiedzać bezpłatnie, a przede wszystkim życzliwych i otwartych mieszkańców miasta. Edynburg jest powszechnie nazywany “Auld Reekie”, co w języku szkockim oznacza “Old Smokey”. Nazwa ta wzięła się z powodu dymu i kominów, które w przeszłości tworzyły smog nad miastem. Pogoda w Edynburgu jest zwykle deszczowa i wietrzna, tworząc tajemniczą i ponurą atmosferę. Edynburg nabiera wyjątkowego blasku, gdy promienie słońca przebijają się przez chmury. Sprawdź najciekawsze atrakcje w Edynburgu.

Edynburg oferuje turystom szeroką gamę atrakcji, w tym muzea, z których większość jest bezpłatna. Turyści mogą również odwiedzić destylarnię whisky i dowiedzieć się, jak powstaje narodowy trunek Szkocji w Scotch Whisky Experience, dowiedzieć się jak żyli Szkoci w średniowieczu w People’s Story Museum lub poznać ewolucję medycyny w muzeach Surgeon’s Hall.

Z mojego przewodnika dowiesz się, dlaczego Edynburg jest drugim po Londynie najczęściej odwiedzanym miastem w Wielkiej Brytanii. Co roku stolicę Szkocji odwiedza ponad dwa miliony turystów. Zanim jednak poznasz najciekawsze atrakcje w Edynburgu warto dowiedzieć się co nieco o historii tego miasta.

W średniowieczu Gododdinowie zbudowali niewielki fort zwany Dun Eiden, prawdopodobnie na Skale Zamkowej, chociaż dokładna lokalizacja nie jest znana. W VII wieku Anglowie (plemię, od którego wzięła się nazwa Anglii) zaatakowali Gododdinów i najechali fort. Anglowie połączyli nazwę “Eiden” ze staroangielskim słowem “Burh” oznaczającym fort, tworząc w ten sposób nazwę Edynburga. Fort i okolica zostały ponownie zdobyte przez Szkotów dopiero w 1018 roku.

Nie jest pewne kiedy zamek królewski został zbudowany na Skale Zamkowej, ale uważa się, że powstał on w XII wieku lub na krótko przed, prawdopodobnie za panowania Dawida I. Po wschodniej stronie skały zaczęła się rozwijać osada. W tym czasie Edynburg i Canongate uważane były za miasta królewskie.

W XIV wieku zaczął się rozwijać handel, a Edynburg zasłynął z wełny eksportowanej z Port Leith oraz z wyrobów skórzanych. Z kolei w Cowgate sprzedawano bydło, a na Grassmarket – zboża i siano.

Około roku 1500 w Edynburgu mieszkało około 12 tysięcy mieszkańców. Liczba ludności szybko rosła i niecałe pół wieku później osiągnęła 15 tysięcy.

Polecany artykuł: Najciekawsze atrakcje w Londynie – 20 miejsc, które warto zobaczyć

Po bitwie pod Flodden w 1513 roku mieszkańcy miasta zbudowali wokół miasta mur, aby chronić go przed Anglikami. Mur nie był jednak zbyt skuteczny i Anglicy wielokrotnie go przełamywali, atakując miasto. Pomimo ciągłych walk z Anglikami Edynburg stał się zamożnym miastem. W XV wieku Edynburg był królewską stolicą Szkocji, a w latach 1671–1678 został zbudowany dla Karola II pałac Holyrood.

Ponieważ Edynburg był otoczony murem, z powodu stale rosnącej populacji budowano wielopiętrowe domy. Pierwsze kamienne wieżowce powstały przy Royal Mile i czasami osiągały wysokość do 12 pięter. W XVII wieku Daniel Defoe, autor powieści “Robinson Crusoe”, stwierdził, że w żadnym mieście na świecie nie mieszka tak wielu ludzi na tak małej powierzchni jak w Edynburgu. Mieszkańcy wrzucali odpady z gospodarstw domowych do Nor Loch (dziś Princes Street Gardens). Uważa się, że Edynburg był jednym z najbardziej niehigienicznych miast w Europie.

W połowie XVIII wieku Edynburg stał się popularnym miejscem dla intelektualistów, zwłaszcza jeśli chodzi o filozofię, historię, medycynę, naukę i ekonomię. W latach 1768–1771 w Edynburgu wydawana była Encyklopedia Britannica.

Na początku XIX wieku została ukończona przebudowa Edynburga, co przyciągnęło do miasta irlandzką imigrację, zwiększając populację do 170 tysięcy w 1850 roku. W tym okresie zbudowano Szkocką Galerię Narodową, Pomnik Scotta i inne interesujące dziś budynki.

W XX wieku powstały w Edynburgu liczne muzea, domy towarowe i atrakcje turystyczne. W dniu 1 lipca 1999 r. królowa oficjalnie otworzyła posiedzenie szkockiego parlamentu, który zebrał się ponownie po 292 latach. Szkoci mogliby tworzyć własne prawodawstwo dotyczące zdrowia, edukacji i opieki społecznej.

W dalszej części artykułu poznasz polecane przeze mnie atrakcje w Edynburgu.

Zamek w Edynburgu (Edinburgh Castle)

Zamek w Edynburgu to stary fort położony na Castle Rock. Obecnie jest symbolem miasta i najczęściej odwiedzaną atrakcją. Każdego roku przez jego bramy przewija się ponad 1,5 miliona gości. Ze szczytu Wzgórza Zamkowego roztaczają się wspaniałe widoki na historyczne centrum Edynburga.

Castle Rock ma skaliste klify z trzech stron, a do fortu można się dostać wyłącznie wspinając się na strome wzgórze Castlehill, położone przy Royal Mile, głównej arterii Starego Miasta, która biegnie od Zamku do Pałacu Holyrood.

Zarówno mieszkańcy Edynburga jak i turyści gromadzą się codziennie wokół zamku (z wyjątkiem niedziel, Bożego Narodzenia i Wielkiego Piątku) o godzinie 13:00, aby obejrzeć bardzo ciekawy i niepowtarzalny spektakl. Dokładnie o godzinie 13:00 następuje wystrzał z działa polowego. Ta tradycja jest kultywowana nieprzerwanie od 1861 roku i obecnie stanowi popularną atrakcję turystyczną.

W 1861 roku wynaleziono kulę czasu, którą umieszczono na pomniku Nelsona. Kula czasu opadała dokładnie o godzinie 13:00, aby żeglarze i mieszkańcy miasta mogli dokładnie nastawiać swoje zegary (o ile je mieli). Ale ponieważ w mgliste dni nie było widać kuli, zdecydowano się na wystrzał z jednej z armat na Zamku dokładnie o tej samej godzinie.

Najstarszym budynkiem na Zamku jak również w Edynburgu jest Kaplica św. Małgorzaty, poświęcona księżniczce Małgorzacie, matce Dawida I.

Szkockie klejnoty koronne składają się z korony, berła i miecza. Są one doskonale zachowane i stanowią najstarszy zestaw klejnotów koronnych w Wielkiej Brytanii. W Sali Koronnej zwiedzający mogą zobaczyć także Kamień Przeznaczenia, niezwykle ważny symbol Szkocji, który był świadkiem koronacji szkockiej monarchii na przestrzeni wieków, aż do zajęcia Kamienia przez Edwarda I w 1296 roku i wywiezienia go do Londynu, gdzie przebywał przez 700 lat. W 1996 roku Kamień wrócił do Szkocji i obecnie jest przechowywany na Zamku w Edynburgu.

Na Zamku w Edynburgu znajduje się także Szkocki Narodowy Pomnik Wojenny zbudowany ku czci poległych podczas obu wojen światowych. Podczas zwiedzania można również zobaczyć Mons Meg, ogromną armatę z XV wieku, która jest świadectwem potęgi twierdzy za panowania Jakuba II.

Zamek w Edynburgu to jedna z najważniejszych atrakcji turystycznych miasta. Aby zobaczyć wszystkie jego najważniejsze atrakcje, potrzeba kilku godzin, ale zdecydowanie warto. Kolejki do kas biletowych są zwykle bardzo długie, dlatego najlepiej kupić bilety online.

Katedra św. Idziego (St Giles’ Cathedral)

Pomiędzy Zamkiem w Edynburgu a Pałacem Holyrood znajduje się Katedra św. Idziego, zbudowana na miejscu starożytnego sanktuarium z IX wieku. Świątynia poświęcona jest św. Idziemu, patronowi trędowatych.

W czasie szkockiej reformacji i wkrótce po niej Katedra była wielokrotnie przekształcana, aby dostosować ją do protestanckiego stylu kultu. Obecnie w świątyni znajdują się ślady różnych okresów. Najważniejsza renowacja miała miejsce po spaleniu kościoła przez Anglików w 1385 roku. Po latach świątynię przebudowano w stylu gotyckim.

Chociaż Katedra św. Idziego jest głównym miejscem kultu w Szkocji, technicznie rzecz biorąc nie jest katedrą, ponieważ nie ma biskupa.

Tekstury i odcienie kolorów sufitu urzekają i nadają Katedrze uroczego wyglądu. Świadczy to również o licznych renowacjach na przestrzeni wieków. Choć pierwotnie katedrę zbudowano na planie krzyża, późniejsza konstrukcja kaplic bocznych ukrywa tę formę.

Najbardziej godną uwagi częścią świątyni są wspaniałe XIX wieczne witraże, które zalewają katedrę przyjemnym światłem.

W nawie głównej stoi pomnik Johna Knoxa, przywódcy protestanckiego okresu reformacji, zaś w południowo-wschodnim narożniku Katedry w Edynburgu znajduje się Kaplica Ostu (Thistle Chapel), jedna z najważniejszych części kościoła. Została zbudowana dla kawalerów Orderu Ostu – najwyższego odznaczenia Szkocji, w latach 1909-1911. Pod sufitem kaplicy rozmieszczone są małe aniołki grające na różnych instrumentach, a jeden z nich gra oczywiście na dudach.

Pałac Holyrood (Palace of Holyroodhouse)

Pałac Holyrood to jeden z klejnotów architektury klasycznej w Szkocji, z imponującymi barokowymi dekoracjami we wnętrzu. Położony u podnóża Royal Mile, Pałac Holyrood jest oficjalną rezydencją rodziny królewskiej w Szkocji.

W średniowieczu monarchia opuściła zimny i wilgotny zamek w Edynburgu i osiedliła się w wygodnym pensjonacie Opactwa Holyrood. W 1503 roku Jakub IV zbudował pierwszy pałac obok opactwa. Wiele lat później Jakub V zbudował wieżę, w której w latach 1561–1567 mieszkała Maria, królowa Szkotów. Dopiero sto lat później, w latach 1671-1678, zbudowano barokowy pałac w obecnym kształcie. Został on zaprojektowany dla Karola II. Obecnie jest jednym z najpiękniejszych pałaców w Szkocji.

Podczas wizyty w Pałacu Holyrood można zwiedzić imponujące pomieszczenia wykorzystywane do różnych ceremonii a także apartamenty królewskie. Pałac jest pięknie udekorowany gobelinami, portretami rodziny królewskiej i antykami. Sypialnia Królowej, która jest nadal używana, jest wspaniała.

Jedną z najważniejszych atrakcji Pałacu jest Wielka Galeria. Jest to największe pomieszczenie w Pałacu. Ma 44 metry długości i jest ozdobione 96 obrazami przedstawiającymi Dom Królewski. Pomieszczenie to jest nadal wykorzystywane do oficjalnych przyjęć.

W najstarszej części pałacu można wejść na wieżę, na której w apartamentach królewskich mieszkała Maria I Stuart.

W sąsiedztwie pałacu znajduje się opactwo augustianów Holyrood, zbudowane w XII wieku. Od XVIII wieku popadło w ruinę, ale zachowało swój urok i romantyzm.

Royal Mile

Royal Mile to najsłynniejsza ulica Edynburga. Łączy Zamek w Edynburgu (od zachodu) z Pałacem Holyrood (od wschodu). Co ciekawe, jej długość wynosząca 1,81 km to w przybliżeniu jedna mila szkocka, nieco dłuższa niż mila angielska.

Wzdłuż arterii znajdują się liczne przejścia i dziedzińce, które warto odwiedzić, aby rzucić okiem na średniowieczną architekturę miasta.

Royal Mile jest podzielona na sześć obszarów:

• Castlehill i Castle Esplanade: Wzgórze Zamkowe i Esplanada Zamkowa znajdują się najbliżej Zamku w Edynburgu i stanowią najstarszą część Royal Mile, na której pierwotnie założono miasto. Główne wejście do Zamku znajduje się właśnie na Esplanadzie Zamkowej, dużej otwartej przestrzeni, która służyła do palenia czarownic na stosie i gdzie obecnie każdego lata odbywa się Edinburgh Military Tattoo.
• Lawnmarket: Targ trawnikowy aż do XVII wieku był targowiskiem, na którym sprzedawano przędzę. Był częścią High Street. Ma 100 metrów długości i łączy The Hub (gotycki kościół używany jako sala koncertowa Międzynarodowego Festiwalu w Edynburgu) z Bank Street. Bank Street otrzymała tę nazwę, ponieważ droga prowadzi do Bank of Scotland. Na Lawnmarket znajduje się niezliczona ilość sklepów z pamiątkami. Pod numerem 477B stoi dobrze zachowany XVII-wieczny dom-muzeum Gladstone’s Land.
• High Street: To najpopularniejsza część Royal Mile. Na tej ulicy znajduje się Katedra św. Idziego, Tron Kirk, sklepy oraz liczne puby i restauracje, które są często odwiedzane zarówno przez turystów jak i mieszkańców.
• Canongate: To najrzadziej odwiedzana część Royal Mile. Do 1856 roku Canongate było samodzielnym miastem, oddzielonym od miasta i leżącym poza murami obronnymi. Mur oddzielający miasta znajdował się przy Jeffrey Street. Na skrzyżowaniu z Jeffrey Street mosiężny bruk wskazuje dokładną lokalizację bram miejskich, natomiast naprzeciwko znajduje się The World’s End, jeden z najstarszych pubów w Edynburgu. Mieszkańcy miasta wierzyli, że za murami nie ma świata, dlatego pub nazywany jest “Końcem Świata”.
• Opactwo Strand: Ta niewielka część Royal Mile łączy koniec Canongate, przy którym znajduje się Parliament Square, z Pałacem Holyrood.

Princes Street Gardens

Utworzone po osuszeniu jeziora North Loch ogrody Princess Street Gardens oddzielają Stare Miasto od Nowego Miasta. Princes Street Gardens to jeden z najważniejszych parków miejskich położony w samym sercu Edynburga. Ogrody Princes Street zaprojektowano po raz pierwszy w latach siedemdziesiątych XVIII wieku, ale otwarto je dopiero w roku 1820.

Ogrody zajmują powierzchnię ponad 150 tysięcy metrów kwadratowych i są podzielone na dwie części przez The Mound, sztuczne wzgórze łączące Nowe Miasto i Stare Miasto w Edynburgu. Na wzgórzu znajduje się Szkocka Galeria Narodowa.

Ogrody Princes Street Gardens są piękne przez cały rok. To tutaj spotykają się mieszkańcy Edynburga, zwłaszcza przy Fontannie Rossa, najważniejszym zabytku parku. Ta żeliwna konstrukcja została zainstalowana w 1872 roku po Wystawie Światowej (EXPO), która odbyła się w 1862 roku w Londynie.

Co roku w okresie Bożego Narodzenia część Ogrodów zamienia się w “Zimową Krainę Czarów” z jarmarkiem bożonarodzeniowym, lodowiskiem i wieloma innymi atrakcjami, w tym diabelskim młynem o wysokości 33 metrów, często nazywanym “Okiem Edynburga”.

Wzgórze Caltona (Calton Hill)

Widoki ze szczytu Wzgórza Caltona są równie zachwycające jak jego zabytki. Wzgórze warto odwiedzić zarówno w dzień, jak i o zmierzchu, aby podziwiać Edynburg w całej okazałości.

Calton Hill to wzgórze na wschód od Nowego Miasta w Edynburgu, u podnóża Princes Street. Na szczycie wzgórza znajduje się kilka pomników, od których wzięła się nazwa “Ateny Północy”.

Pomnik Narodowy, sąsiadujący z pomnikiem Nelsona, został zaprojektowany ku czci żołnierzy, którzy stracili życie w wojnach napoleońskich. Chociaż ambitny projekt ma tylko 12 kolumn, można dostrzec pewne podobieństwo do Partenonu w Atenach. Kiedy budowano go po raz pierwszy, spotkał się z ostrą krytyką z powodu niewystarczających funduszy, przez co był i nadal pozostaje niedokończony. Dlatego też nazywano go “hańbą Edynburga”, “szaleństwem Edynburga” oraz “dumą i ubóstwem Szkocji”. Niemniej jednak Pomnik Narodowy jest obecnie jedną z najbardziej imponujących części stolicy Szkocji.

Obserwatorium astronomiczne na Calton Hill zostało po raz pierwszy zbudowane, aby pomieścić teleskop zwierciadlany Thomasa Shorta. Short był optykiem i jednym z wiodących producentów teleskopów na świecie. Jego córką była Maria Theresa Short, która po latach stworzyła Camera Obscura. Po wielu zmianach i renowacjach piękne budynki obserwatorium nadal stanowią część “Małych Aten” i nadal są w użyciu.

Zbudowany w latach 1807–1815 Pomnik Nelsona jest pamiątkową wieżą ku czci wiceadmirała Nelsona po jego zwycięstwie i śmierci w bitwie pod Trafalgarem. To właśnie na tej wieży w 1853 roku zainstalowano kulę czasu, która opadała dokładnie o godzinie 13:00, aby statki wyruszające w długą podróż mogły prawidłowo ustawić zegary przed wypłynięciem. Jeśli chcesz podziwiać ciekawe widoki na miasto, podobne jak te z Calton Hill, warto wspiąć się po 170 stopniach Pomnika Nelsona.

W nocy 30 kwietnia tysiące ludzi gromadzi się na Calton Hill, aby uczcić jedno z najważniejszych świąt w mieście – Beltane Fire Festival. Jest to święto nadejścia lata oraz płodności ziemi i zwierząt. Beltane oznacza jasny ogień. Wokół ogromnego ogniska odbywają się przedstawienia przy dźwiękach bębnów.

Greyfriars Bobby

Greyfriars Bobby to najprawdopodobniej najbardziej wierny pies w całej Szkocji. Ten długowłosy skye terrier strzegł grobu swojego pana przez 14 lat, aż do swojej śmierci. Pies należał do Johna Graya, policjanta z Edynburga. Gray i Bobby byli najlepszymi przyjaciółmi aż do śmierci oficera, który zmarł na gruźlicę w 1858 roku. Kiedy pan Bobby’ego został pochowany na cmentarzu Greyfriars, pies towarzyszył mu w ostatniej drodze a później czuwał na cmentarzu, obok jego grobu. Stąd wzięła się nazwa Greyfriars Bobby.

Wierność psa Bobby’ego stała się w Edynburgu znana i ludzie chodzili na cmentarz, aby go nakarmić i napoić. W 1872 roku Bobby zakończył swój żywot i został pochowany niedaleko grobu Johna Graya. Od tego czasu Bobby stał się lokalnym bohaterem i do dziś wszyscy o nim pamiętają.

Posąg Bobby’ego znajduje się po południowej stronie mostu Jerzego IV, a o jego życiu powstało kilka książek i filmów.

The Real Mary King’s Close

Ponownie udostępniony do zwiedzania w 2003 roku, Mary King’s Close jest jednym z najbardziej znanych zamknięć w Edynburgu, ukazującym nędzę i choroby, które nękały miasto w XVI i XVII wieku. Real Mary King’s Close to jedno z zamknięć (alejek) zlokalizowanych pod budynkiem Edinburgh City Chambers na Royal Mile.

Podczas wizyty w tym miejscu odkryjesz opowieści o ofiarach zarazy, mordercach i ich ofiarach, z których wszystkie stały się teraz duchami nawiedzającymi to zamknięcie. To miejsce, które przedstawia biedę, ponury i pełen zamieszek XVI- i XVII-wieczny Edynburg. Podczas zwiedzania zobaczysz pomieszczenia mieszkalne najbiedniejszych mieszkańców Starego Miasta, którym szczęśliwie udało się przeżyć dżumę lub inne przerażające choroby tamtych czasów.

Być może spotkasz również Annie, małą dziewczynkę, która płacze niepocieszona, ponieważ setki lat temu straciła lalkę. Wielu odwiedzających przynosi tu zabawki, słodycze czy lalki jako podarek dla Annie, aby mogła odpocząć w spokoju i nie krążyć już po zaułkach Starego Miasta. Zwyczajowo wszystkie przyniesione zabawki są przekazywane biednym dzieciom.

Zwiedzania The Real Mary King’s Close nie polecam osobom cierpiącym na klaustrofobię lub bojącym się ciemności.

Pomnik Scotta (Scott Monument)

Mierzący 61 metrów wysokości Scott Monument jest największym pomnikiem na świecie zbudowanym na cześć szkockiego pisarza Sir Waltera Scotta. Wieża przy Princes Street ma poczerniały kolor, co nadaje jej niesamowitego piękna. Iglicę zdobią 64 figury przedstawiające różne postacie z powieści pisarza. Z poczerniałą konstrukcją kontrastuje biały marmurowy posąg Sir Waltera Scotta, który nabiera wyjątkowego blasku, gdy padają na niego promienie słońca.

Jeśli chcesz wspiąć się na szczyt pomnika, musisz pokonać 287 schodów podzielonych na cztery poziomy, na których możesz się na chwilę zatrzymać. Chociaż wspinaczka może wydawać się nieskończona i nieco trudna, ten wysiłek opłaci się, bowiem ze szczytu można podziwiać jedne z najpiękniejszych widoków na Edynburg.

Jeśli nie cierpisz na klaustrofobię i czujesz się na siłach, zdecydowanie polecam wejście na Scott Monument.

Dean Village

Dean Village to spokojna wioska nad Water of Leith, największą rzeką Edynburga. Została założona w XII wieku przez Kanoników Regularnych z opactwa Holyrood. Znana jest również jako wioska Wody Leith.

Dean Village (w języku szkockim “dene” oznacza głęboką dolinę) była bogatą osadą przez ponad 800 lat. W przeszłości na tym obszarze znajdowało się 11 młynów pracujących przy silnym nurcie rzeki.

Handel w Dean Village osłabł, a wieś wkrótce popadła w ruinę i opuszczenie, zwłaszcza w drugiej połowie XX wieku. 10 lat później zieleń, spokój i bliskość wioski do centrum Edynburga sprawiły, że obszar ten stał się niezwykle popularny i podjęto plany jego przebudowy. Szybko miejsce to stało się jedną z najbardziej popularnych dzielnic mieszkaniowych Edynburga.

Polecam wybrać się na spacer po Dean Village, położonej kilka minut od centrum Edynburga. Mały mostek na rzece i ładne kamienne domy z XVII wieku nadają tej części miasta niepowtarzalny urok. Znajduje się tu wiele atrakcji, m.in. Szkocka Narodowa Galeria Sztuki Nowoczesnej czy Cmentarz Dean.

Polecane atrakcje w Edynburgu

W urzekającej stolicy Szkocji odkryjesz wszystko – od whisky po Harry’ego Pottera, a nawet porywaczy ciał. Sprawdź polecane atrakcje w Edynburgu oraz zorganizowane wycieczki z przewodnikiem, dzięki którym odkryjesz wszystkie uroki miasta.